Эрдмийг эрхэмлэх ухаан

Зээ энэхүү номыг хэрхэн гартаа оруулсан тухайгаа бичнэ ээ. 

Хань ижлийн минь найз ном өгч явуулна аа, захиарай гэхээр нь би дур мэдэн захиад өө. Хань ижил ямар ном уншмаар байгаа нь, захимаар байгаа нь огтхон ч хамаагүй. Ха ха. 

Тэгээд сая ирдэг найзууддаа дайгаад, болоогүй ээ, гоё гашуун ааруултай хамт явуулсан байсан. Үл таних залуу чамд их баярлалаа. Амтархан уншаад, амтархан иднэ ээ. 

Энэхүү ном нь бүр хаа байсан 2012 онд орчуулагдан хэвлэгдсэн байдаг. 11 жилийн дараа уншиж ч байх шиг. Гэмшив. Орчуулагч нь Очирхүүгийн Жаргалсайхан. 

Гэснээс нь сайн уншигчид чинь хэн орчуулсан, хэн хянан тохиолдуулсныг нь их хардаг юм билээ. Би барагтаа харж байгаагүй ээ. Одооноос анзаарч харж байна аа. 

Эх хэлээр нь уншдаг баатар болж номын сангаас зээлж байсан удаатай. Болхи надад ахдаад, эхний хэдэн хуудсан дээр л гацчихсан юм. Тэгээд шантраад буцааж өгснөөс нь хойш олон жил өнгөрөөд, наагуур нь өөр ном уншиж гүйгээд. 

За за, орчуулга нь байж байхад орчуулгыг нь захиж авчруулаад унших минь гэж зориг шулуудсан хэрэг. Түүнээс ч о.зулзага япон хэлээр нь унш, япон хэлээ улам сайжруул гэж зэмлэдэг юм. 

Зулзагууд томроод, эргээд биднийгээ шүүмжилдэг, загнадаг болж байна өө. Хүүхэд томрох ч лүд юм дөө, гэж ижий аав минь хэлдэгсэн...

Фүкүзава Юкичи （1835-1901）нь японы соён гэгээрүүлэгчдийн нэг. Кэйо Их сургуулийг үндэслэгч. Тийм ч утгаараа хамгийн том дэвсгэрт бол 10.000-ын дэвсгэрт дээр хөрөг нь байдаг. Түүний тухай мэдэхгүй хүн гэж байхгүй байгаа биз? 

Гадныхан ч мэднэ. Би бол тэр мөнгөнд дуртай дуртай. Хэ хэ. 

Гэхдээ ажлын газрын 2 ч хүүхэн энэ номыг уншаагүй гэж байсан. Арга ч үгүй биз дээ? 120 жилийн өмнөх ном шүү дээ. Тухайн цаг үедээ бол энэ номыг л уншиж япон хүмүүс хүмүүжиж байсан гэж үздэг юм билээ. 

 

За тэгээд агуулгын хувьд гарчгаас нь харахад ойлгомжтой. 

Чадварлаг бөгөөд оюунлаг хойч үеийг бэлтгэхэд үндсэн суурь зарчмуудыг бодит жишээ татан, төр засгийнхаа бодлоготой уялдуулан бичсэн. 

Мэдээж тухайн цаг үе нь өөрөө японы шинэчлэлийн үе байсан тул алдаа оноотой байж. Иргэд нь бүгд биш ч түүнийхээр бол гэгээлэг бус, эрдмийг эрхэмлэдэггүй, дүр хөөсөн байж. Үүнд санаа зовсон тэрбээр үүсгэн байгуулсан Кэйо Их сургуулийнхаа оюутан залууст хандан өгүүлжээ. 

Хамгийн алдартай ишлэл нь "Тэнгэр бурхан хүний дээр хүн бүтээгээгүй, хүний доор ч хүн бүтээгээгүй". Япондоо ч энэ ишлэлийг мэдэхгүй хүн үгүй. 

Мөн "иргэдийн бие даасан байдал"-ыг их л дэлгэрэнгүй бичсэн байна. 

Бодоод байсан, иргэн хүний бие даах нь их чухал юм байна өө. Тийм ч болохоор энд бүр багаас нь цэцэрлэгт байхаас нь хамгийн наад захын жишээ гэхэд л өөрийн цүнхээ өөрөө барих, энгийн амьдралынхаа өөрийн хийж чадах зүйлсээ өөрөө хийх, аливаа хүнд төвөг удахгүй байх гэх мэтээр сургадаг байх. 

Күнзийн сургаальд нэлээд шүүмжлэлтэй хандсан байна билээ. 

Шар өнгөөр тэмдэглэж авсан онц мэргэн үгс зөндөө...

-Хүнд элдэв зиндааны ялгаа үгүй, харин суралцсан, суралцаагүйн ялгал их. 

-Эрх чөлөө гэдэг "өөрийн дураар авирлах" гэсэн үг биш. 

-Төр улс ичгүүр сонжуурт унах үед бол Япон улсын ард түмэн нэг ч хүн үлдэлгүй цөмөөр, амь насаа үл хайхран төр улсынхаа нэр сүрийг хамгаалахын төлөө босох нь эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын баталгаа мөн билээ. 

-Харанхуй бүдүүлэг ард шиг хөөрхийлөлтэй, нөхөрлөхөд хэцүү зүйл гэж барагтай л бол хорвоод үгүй. Тэд ичгүүр гэдгийг мэдэхгүй. Юм мэдэхгүйдээ санаа зовних чадвар тэдэнд байдаггүй тул баячуудыг зүхэж, зарим үед хэсэг бүлгээрээ эд баялагтай хүмүүсийг дээрэмдэн довтлоно. 

-Мулгуу ардын дээр хатуу засаг. （Европын зүйр үг）

-Оюутан хүн олон ном зохиолыг уншиж, сэтгэлийн хөөрөлд авталгүй, тогтуун тайвнаар эргэцүүлэн шийдэж, мэдлэгээ тордож, бодитой үнэнийг мөшгин, мөрдөн судлах ёстой. Өчигдөр итгэж байсан хэрэг явдал өнөөдөр томоохон эргэлзээг төрүүлж, маргааш тэрхүү сэжиг дамжигийг тайлан шийдэх ёстой билээ. Тийм болохоор л оюутан хүн суралцахгүй бол ердөө ч болохгүй ээ. 

-Маргаашийн аз жаргалыг мөрөөдөж л байвал өнөөгийн азгүй байдалд уудам сэтгэлээр хандаж сурах.

-Ард түмэн байвч "улсын иргэн" байхгүй нь гачлантай. Улсын иргэн гэж дор хаяж өөрөө өөрийгөө аваад явах чадвартай иргэнийг хэлэх биз?

-Тус бүртээ өөрийн үүргээ ухамсарлаж хичээл зүтгэл гаргах хэрэгтэй. Төр засгийн хүч, ард иргэдийн хүч тэнцүү байх ёстой буюу иргэний хяналтыг хүчирхэг бие хүмүүс л бий болгодог. 

Нэг иймэрхүү. Яг ондоо шал өөр зузаан ном эхэлчихсэн учир энэ номоо мартав. Ха ха. Ийм амархан уу? 

Ямартай ч хөөрхөн санаа, агуулгатай санагдсан. Манайхан ч энэ номыг уншиж энэ япон хүмүүс ер нь юу уншихаараа, юуг судлаж, өөрийн болгоод ийм их амжилтанд хүрчихэв гэж мэдэхэд илүүдэхгүй санагдсан. 

Цаг үеийн зөрүүнээс үүдээд бага зэрэг зөрчилтэй ч гэх юм уу? Санаа нийлэхээргүй зүйл гарахыг үгүйсгэхгүй шүү. 

Бүгдэд нь амжилт хүсье. Бултаараа бие даасан иргэн болцгооё. 

Түр баяртай.