Хүүхдийн ном

Үе үе зулзагуудынхаа уншиж буй номноос унших их зүгээр юм. Учир нь тэд юу хүсч сонирхож байна? Мэдлэг мэдээлэл нь ямар түвшинд байна? зэргийг мэдэж авна.

Бас нэг гол шалтгаан нь миний өөрийн хэл усны түвшин батлагдаад явна. Яахав, хоёр багынхаа уншиж буй  номноос уншихаар хэл усандаа ус цас болсон мэт мэдрэмж төрнө. Хэ хэ.

Том зулзагын номнуудыг харахаар өөрийгөө учиргүй голно. Би эхэлж энэ хэлийг сурч эхэлсэн шүү дээ гэж бодно. Ха ха.

Энэ ёстой хөөрхөн ном байсан. Шүлгийн түүвэр. Буцаасан байсныгаа өнөөдөр дахин зээлээд ирлээ. Дахин ганц нэг шүлэг харж, орчуулж оруулах санаатай. Яагаав "Би цөгөрцөг" гэдэг шүлгийг орчуулсан даа. Энэ номонд орсон байсан.

Үүнийг уншихаас өмнө "Би цөгөрцөг" шүлгийг мэддэг байсан л даа. Бага сургуулийн уран уншлагын гэрийн даалгаварт нэлээд хэсэг хугацаанд уншигддаг. Би ч уншуулах дуртай шүлэг байсан юм.

Гэснээс орчуулгаа, нэгэн мундаг найзтайгаа засаад, энэ хувилбар ямар байна гэж ярилцаад яваа. Боллоо доо гэхээрээ сүүлийн хувилбарыг нь блогтоо оруулна гэсэн. Гэхдээ найзын минь орчуулга л энгийн, хүүхэд уншихад тохирсон, мөн зохиолчийн цаад утга санаа нь орчуулгандаа ч бас агуулагдсан.

Та нар мэднэ дээ, Сүрэн гээд. https://surensuren.blogspot.com/ За блог хаяг нь шүү. Италь, орос, япон, англи хэлнээс орчуулга хийнэ. Японы уран зохиолоос монголчууддаа орчуулан хүргэдэг. Мундаг, сүрхий, хөдөлмөрч, өөр юу билээ? Үгсийн сангийн минь магтаалын хүрэхгүй байна. Аан тийм тансаг... Хэ хэ. Блогоор нь орж уншиж байгаарай.

Би үе үе орж, орчуулгыг нь уншдаг. http://saruul-uhaan.blogspot.com/2015/04/blog-post_30.html Энэ номыг орчуулсан шүү дээ. Японы сонгодогтой танилцахад чинь асар том үүрэг гүйцэтгэх ном шүү...

Японд энэ мэт хүүхдийн зохиол их шүү. Гол нь зураг хөрөг сайтай, танин мэдэхүйн тал дээр маш ЗӨВ мэдлэг мэдээлэл олгодог, сонголт ихтэй байдаг шүү. Японд ажиллаж амьдардаг ээж аавууд сонирхоорой.

Бүгдэд нь амжилт...

Гарьхан цэцэг

Шинэ долоо хоногийн мэнд ээ.

Жил бүр  нэг цэцгийн хүрээлэн орж нүдээ баясгадаг юм. Энэ жилийнх жаахан оройтоод, цэцэгс нь өнгө алдаад иржээ.

Гоё байгаа биз? Нил мод. Уулын наахнуур галт тэрэг давхина аа. Хоёр ч удаа таарсан. Бага зулзага бодитоор нь хараад, нүд нь бүлтийж ирээд их сонирхож харсан.

Шар толгой наасан нь учиртай. Танихүй эмээ өвөө хоёр наашаа хараад суучихсан байсан. Хүний нүүр царайг хамаагүй олон нийтийн сүлжээнд оруулж болохгүй ээ гэж.

Энэ жилийнх, ийм усан цэнхэр өнгө голлосон байна билээ. Ягаан өнгөтэй бас харагдсан. Дунд зулзага дуртайгаараа усан цэнхэр өнгийг л зураг дарж.

Авч харьж болно гэхээр нь жаахныг авлаа. Ирээд вааранд хийгээд тавьсан, хэсэгтээ л гэрийн чимэг.

Орчуулгын хувьд, нэрийг нь олсондоо баяртай байна. "Барын чих" гэж нэрлээд зардаг гэсэн, монголд. "Гарьхан" гэдгийг өмнөх блогтоо олж бичиж байж, Гэхдээ мартчихаад байх юм. Энэ удаад мартахгүйг хичээнэ ээ.

Өмнөх бичлэгийн цөгөрцөг гэх мэтээр тэр бүр эх хэлээрээ мэддэггүй үгсийг түлхүү хэрэглэж, хүүхэд багачуудад дадал болгох хэрэгтэй тийм ээ?

Удахгүй гарах 7 сард нь амжилт хүсье. Наадам хийгээд хэрэггүй л гэж бодож байгаа. Өөр шийдэх ёстой зүйл их л байх юм тийм ээ? Яахав хуушуураа ийж идэж болно шүү дээ.

Бүгдэд нь амжилт...

Хөөрхөн шүлэг

Багадаа их шүлэг цээжилдэг байж билээ, бид тийм ээ. Одоо ч тийм биз дээ? Монгол хүүхдийн шүлэг, яруу найраг тэр бүр уншаад байхаа больжээ. Энэ их буруу шүү.

Багадаа уншдаг байсан, цээжлээд буцаагаад мартсан ганц нэг шүлгээ сэргээж цээжилнэ ээ, ерөөсөө.

Зээ, энэ шүлгийг дунд зулзага гуравдугаар ангидаа, гэрийн даалгаварт уран уншдаг байсан юм. Яагаад ч юм их хөөрхөн, санагдаад. Гол нь зулзага дүртэй итгэлтэй жүжиглэж уншаад хайр хүргээд байсан юм.

Хальт орчуулах гээд оролдчих уу?

Би бол цөгөрцөг
(Камакири Рюүжи)

Зун цаг шүү дээ, одоо
Цоглог шүү дээ, би 
Хэт ойртож болохгүй шүү, надад
Миний сэтгэл зүрх ч, хадуур ч
Хүчтэй лугшмаар гялалзаж байдаг шүү

Халуун байна шүү
Би хичээж байгаа шүү
Нарны шатаам илчийг биедээ шингээнгээ
Хадуураа далайх миний дүр төрх 
Хөөрмөөр сүржин шүү дээ.

Нэг иймэрхүү. За барахгүй эд шиг байна шүү. Монгол үгийн сонголт муу байна аа. Үг орж ирэхгүй байна аа. Эх хэлээ сайн сурах минь, тэр англи хэл энэ тэр цаашаа шүү гэчих үү? Хи хи.

Өөрийнхөө цаашдын уран бүтээлд амжилт хүснэ ээ. Иймэрхүү маягаар үе үе орчуулга хийдэг юм уу дөө.

Уншигч олондоо бас амжилт шүү...

Би бол шар, цагаан, бага зэргийн цэнхэр

Бас нэг ном. Зурагтаар танилцуулга нь явсан гэсэн. Би харж амжаагүй. Дунд зулзага олж харсан байна лээ.
-Ээж ээ, таны уншиж байгаа ном, зурагтаар ярьж байсан.
-Тийм үү? Юу гэж ярив?

Гэснээс би зурагт бараг үзэхгүй байгаа. Намайг эзгүйд дунд зулзага хэдэн минут зурагт үзээд, миний бараа харагдахаар унтраачихдаг. Хэ хэ. Мэдээд байгаа хэрнээ, мэдээгүй дүр эсгээд л явж байна. Хо хо.

Brady Mikako гэдэг хүний бичсэн ном. Хэд хэдэн ном бичсэн байдаг юм байна. Боломж гарвал олж уншихыг хичээнэ ээ.

Хүүгийнхээ тухай, англид хүүхэд өсгөх, хүмүүжүүлэх тухай, эрлийз? хүүхдэд хэрхэн ханддаг тухай гарна. Мөн ялгаварлан гадуурхалтын тухай гарна. Одоогоор дуусаагүй тул бас дэлгэрэнгүй бичих боломжгүй.

Ямартай ч нөхөр нь Ирланд, өөрөө Япон, хүүхэд нь эрлийз? Гэрээрээ английн нэгэн жижигхэн хотод амьдардаг. Амьдарч буй орныхоо бага сургууль зэргийн талаар бичсэн байна.

Ер нь гадаадад эрлийз гэлтгүй хүүхдээ өсгөж буй ээж аавуудад янз бүрийн л бэрхшээл тохиолддог байх. Надад ч тохиолддог.

Жишээ нь нэрнээс авахуулаад л өөр. Ойр зуурын бичиг цаасан дээр эндхийн катакана үсгээр бичдэг. Албан ёсны гэрчилгээ баримт зэрэгт англи үсгээр бичнэ гэх мэт адармаатай зүйл их.

Мөн л, х, ө гэх мэт үсэгтэй нэр бол бүр хэцүү. Бичихэд ч тэр, хэлэхэд ч тэр. Япон маягаар дуудахдаа анхаарахгүй бол элдэв хоч авна. Тэр бүрт хүүхэд хямрана. Ээж аавынхаа санааг зовоохгүй гээд хэлэхгүй байх ч тохиолдол гарна.

Өө тийм, энэ англи улсыг чинь хөгжчихсөн, ямар ч асуудалгүй улс гэж бодож байсан минь бага багаар өөрчлөгдөж байна. Бүхэл бүтэн улс хойно элдэв л бэрхшээл байдаг юм байна. Ядуурал ч байж л байна.

Уншиж дуусаад ганц нэг зүйл тэмдэглэж оруулахыг хичээнэ ээ.

Ямартай ч мартахгүйн тулд зураг оруулчихлаа.

Бүгдийнх нь ажил үйлсэд амжилт, эрүүл энхийг хүсье өө. Ингэхэд корона юу болсон бэ?

Гонсгор

Сонгуулийн үр дүнд сэтгэл гонсгор байна. Уур хүрээд байна.

Гарч ирээсэй гэсэн мундаг залуус гарсангүй. Шөнө дөл болтол нүүрном дээрх бухимдсан хүмүүстэй санал бодлоо хуваалцаж, энд тэнд сэтгэгдэл үлдээв.

Залуусын ирц муу байна гэж загнасан Осоржамаагийн загнаж буй лайвыг хүртэл үзэв. Хөөрхий минь өөрийнхөө үүгээр, өөрийнхөөрөө загнаад зөв л зүйлд уриалж байна билээ. Маниас л дээр...

Ижий аав минь харин миний гараасай гэж хүсэж байсан хоёр хүнийг гаргаад ирж. Нэг эмч, нэг мундаг эмэгтэй. Амжилт хүсье.

За тэр Сонгинохайрхан дүүргийн бол үнэн дүфф сонголт хийж. Хан-Уулынхан харин нэг зөв хүн гаргаад ирсэн. Баярлалаа.

Баянзүрхийн 22 тойргийнхон хамгийн ихээр гараасай гэж хүссэн хүнийг минь гаргаагүй. Тэнэг мэдэв үү? Хойшид үе үе тэр хүний тухай бичиж, бичсэн, орчуулсан номноос нь оруулах болно. Амлаж байна. Ирэх жилийн сонгуулиар гаргана.

За тэгээд бухимдсан хүн баахан л зүйл хуваалцав, нүүр номдоо. Уншдаг хүн бий ч юм уу? Үгүй ч юм уу?

Одоо л гоё цоо шинэ сонголт хийгээд, өөрчлөгдөх нь үү харъя гэж бодсон юмсан.

Гэр хороолол, хөдөөнийхөн гэсэн олонхыг бас уншдаг, судалдаг, эргэцүүлдэг болгомоор байна аа? Яах уу? Арга чарга юу байна аа? Өнөөх л нэг нутгийн бөхөө сонгочихдог гаруудыг яах уу?

Ерөөсөө энэ жил наадам хийгээд хэрэггүй, тэрний оронд гадаадад гацсан иргэдээ ав гэж шаардмаар байна аа. Хайран улсын төсөв мөнгө... Ард иргэд байж улс оршино оо.

Гэх мэтээр бичээд байвал бүхэл бүтэн зохиол болохоор. Хо хо.

За за түр баяртай, та нар битгий амьдрал хэцүү байна, бидний мөнгийг идчихлээ гээд гоншигоноод байгаарай. Өөрсдийн чинь сонголт за юу?

Эх орон минь дээ, хайртай шүү чамдаа...

Хөрший холбоо

Ойрд хөршийн холбоогоо бичээгүй байна. Зураг хөрөг ч авахаа мартсан байна.

Тэмпүра гээд элдэв ногоог гуриланд дүрж байгаад шарсан. Би гадуурх гурилыг нь нэг их идэх дургүй л дээ. Нимгэвтэр байвал идчихнэ өө. Бага зэрэг давс цацаад л идэхэд амттай шүү.

Сармистай мисо. Будаатай, ногоотой идэхэд амттай. Том зулзага дуртай. Хөрш эмээ тэрийг нь сайн мэднэ. Том зулзага чинь дуртай тийм ээ? Дунд зулзага чинь дуртай гээд л өгнө. Удахгүй бага зулзага чинь дуртай гээд л өгөх байх даа...

Сонгууль гэж жаахан догдоллоо. Цаанаасаа нэг дэмжээд гараад ирээсэй гэж хүссэн хүмүүс минь яав? ийв? гэж ганц нэг мэдээлэл уншиж, нүүрномд хуваалцаж идэвхитэй байлаа... Хэ хэ.

Ирээдүй минь сайхан болно оо... Миний нүүрномыг гүйлгэж харсан бүх найзууддаа баярлалаа...

Тавигдсан

Элдэв хориг тавигдаад, гадуур хүн ихэсчээ. Гэхдээ ихэнх нь амны хаалттай.

Олон хоног гадуур орж гарах нь хязгаартай байсан иргэд, шавиагаа ханатал дэлгүүр хэсч байх шиг.

Бид бас дутаагүй ээ. Дунд зулзагын хүсэлтээр сүши идсэн. Ангийнх нь хүүхдүүд ихэнх нь нэг хавтастай байгаад байна гэнэ. Тэгсэн тэрийг эндхийн Күразүши гэдэг сүшины газар 2000-с дээш иений сүши идсэн тохиолдолд өгсөн хавтас гэнэ.

Харамсалтай нь бид хамраараа шахуу тасдуулчихсөөн. Өнөөх хавтас нь дуусчихсан. Нэг өдрийн өмнө ирдэг байж, эсвэл өдөр ирж иддэг байж гээд л ярилцав. Уг нь өдрийн хоолонд ирэх байсан чинь сагс давхцаад, оройн зоог болгож орсон юм.

Яахав ойрд гадуур хооллоогүй улсад аятайхан л байсан. Том зулзага тусдаа юмтай гээд яваагүй. Харин бид дуртай сүшиг нь авч харьсан.

Бага зулзагатаа болсон гэсэн зүйлсээс нь авч өгсөн. Нэг авууштай нь дан ганц түүхий загас байна гэсэн зүйл байхгүй. Болсон өндөг, болсон тахианы мах, гурилтай шөл гэх мэт байдаг болохоор амар.

Бас ундаа, амттан тойроод яваад байна аа, хүүхдүүд л болсон хойно нүд нь яваад л байх шиг байдаг юм. Нэг онцлог нь зулзагууд хоолны үеэр чихэрлэг ундаа уухгүй, амар. Тэгээд сургачихсан. Анхнаас нь хатуу баримтлаад явчихаар хүүхэд аяндаа нэхээд байдаггүй юм билээ.

Залуухан ээж аавууд жишээ авна биз дээ. Хоолны үеэр чихэрлэг ундаа уугаад байхаар хоолоо бага иддэг. Хойшид ч хоол ундандаа мууддаг...

Ингэж болсон, болгосон зүйл байхаар загасанд муу хүн гэдэс хоосон гарна гэхгүй. Нээрээ япон хүмүүс дунд ч загасанд дургүй хүн байдаг. Сүүлийн үед монгол хүн дунд ч маханд дургүй хүн байдаг болсон байна лээ, тийм ээ?

Ирэх сард гэрээрээ раамен иднэ ээ гэж тохирсон. Хагас жил шахуу идээгүй...

За бүгдэд нь амжилт шүү...

Бага багаар

Манайх гэдэг айл бага багаар эрэгтэй хүүхэдтэй айл шиг болж л байна. Эгч нарынх нь тоглож байсан голцуу ягаан өнгөтэй зүйл хөглөрөөд байдаг байсан чинь.

Сая аавыгаа амардаг өдөр зорин зорин дэлгүүр хэсч ганц нэг тоглоом наадгай авлаа.

Том зулзагаас л өвлөгдөж ирсэн хүүхэлдэйн тэрэг түрээд, хөлд орж, алхаад байсныг нь ийм унаатай болголоо. Надад жаахан жижигхэн санагдсан. Гэхдээ гэр дотор зүгээр зүгээр.

Энэ, зураг авах гэж албаар хажуугаар нь нэг хөглөрөөстэй тоглоомыг нь зайчилсан байгаа нь шүү. Хэ хэ.

Төрөхөөс нь өмнө л аавынх нь ярьсан шийд. Тэгсэн маргааш нь эвдэрчихсэн. Хоёр тохож өгөөд л самбар нь хагарчихав. Ха ха. Хань ижил засч өгнө гэсэн. Самбарыг ч яахав орлуулаад хийчихэж болно, харин ханандаа яаж тогтоох вэ? гэдэг байна гэсэн.

За энэ дугуйг уулынхнаасаа зээлээд ирсэн. Одоогоор сайн унаж чадахгүй л байна. Дөрөөгөө жийж мэдэхгүй л байна. Тэр харагдаж байгаа уяанаас нь чирээд явсан чинь хоёр ч удаа хажуу тийшээ унаад авсан. Хэ хэ.

Хараад байсан эрэгтэй хүүхдийн гар хөл жаахан чанга байж магад. Ер нь бол салгаад тавьчихъя, ураад хаячихъя, эвдээд өгье гэсэн хандлагатай байдаг шиг...

Эрэгтэй хүүхэдтэй ээж аавуудын туршлагыг уншиж, сонсоод л явж байх шив. Бүгдэд нь амжилт шүү...

Бага сургууль

Шинэ долоо хоногийн мэнд ээ. Энэ долоо хоногт улс эх орон минь хөгжих үү? эс хөгжих үү? гэдгээ шийдэх, сонгох долоо хоног оо гэж...

Хараад байхад улс эх орны  хөгжил байгалийн баялаг биш, хүний баялаг байдаг юм байна шүү дээ. Хүмсүүдээ, ухаараачээ.

Бага сургуулийн нээлттэй хичээлд суугаад ирсэн дээ. Тэгэхдээ авсан зураг. 

Гэрээсээ авч явдаг шалны алчуур. Өдөр бүр биш л дээ. Хичээлийн шинэ жилийн эхний өдөр, улирлын амралт дуусаад хичээл эхлэх эхний өдөр нэг хүүхэд хоёр алчуур авч явдаг. Үүгээрээ үдийн урт завсарлагааны үеэр анги танхим, коридороо арчиж зүлгэнэ.

Жорлонгоо хүртэл сурагчид өөрсдөө цэвэрлэнэ. Нэг дүгээр ангийн сурагчид мэдээж цэвэрлэхгүй. Анги дэвшээд, томроод ирэхээрээ цэвэрлэдэг болно.

Энэ нь их таалагддаг. Би л лав арван жилдээ 00 бараг ордоггүй байсан шиг. Орсон ч сууж бие засдаггүй, дээр нь гарч зогсох нэг бол хөндий сууж байгаад л шээдэг байлаа. Хүндрэх бол ярилтгүй, тэвчиж байгаад гэртээ харьсны дараагаар л биеэн засдаг байсан санагддаг.

Тэгэхээр чинь бүдүүн нарийн гэдэс яаж эрүүл саруул байхав дээ тийм ээ?

Сурагчид ингэж өөрсдөө цэвэрлэхээр адаглаад бие биедээ шаардлага тавьж сурдаг, дараа нь өөрөө цэвэрлэх ээлж ирэх тул ариг гамтай ашиглах гээд л олон давуу талтай. Мөн цэвэрлэгч гэсэн илүү орон тоо байхгүй.

Орчин үеийн эх орны минь сургуулиуд ямар болсон бол? Нэг орж үзэх юмсан. Хувийн, өндөр төлбөртэй сургуулиуд бол тансаг байх аа?

Өө тийм энэ алчуур дээрээ нэрээ бичдэг. Өөрийн нэртэй алчуураа л хэрэглэнэ. Наана нь маш сайн зүлгэж арчиж бариад алчуур нь урагдсан тохиолдолд шинээр авчрана.

Би бас гэртээ хэд хэдээр нь байлгадаг. Гэнэт гэнэт маргааш алчуур хэрэгтэй гээд дэлгүүр хоршоо хаасан үед пал хийтэл авна шүү дээ, зулзагууд минь.

Худалч хүнд гэрийнхээ шалыг тэр бүр арчихгүй байж анги танхимын шалыг зүлгэж өгдөг гэсэн. Эцэг эхийн хурал дээр багш нь магтаад л байдаг байсан. Дотроо бол гэрээ тэгж арчаасай гэж бодоод л сууна шүү дээ.

За тэгээд хүүхдийг багаас нь цүнх барьсан, дарга болохыг мөрөөддөг болгохоосоо өмнө нийтийн өмчийг ариг гамтай хэрэглэх, ашиглах, төсөр сэтгэхүйтэй болгож хүмүүжүүлдэг юм байна шүү дээ. Суралцмаар...

Бүгдэд нь амжилт...

Амралтын өдөр

За даа, энэ амралтын өдрүүд бол үндсэндээ идэж уудаг өдөр л болох юм даа. Орой болохоор түүндээ ядарсан улс. Хэ хэ.

За нэг өдрийн оройн хоол. Япон ээж нар шиг тус тусад нь шараад л, хуураад л идэхгүй ээ тэр бүр. Шарахаар үлдэх тос нь хайран, бас царцааж байгаад хаядаг болохоор аль болох том бага л хэрэглэхийг боддог.

Энэ баншийг мэргэжлийн болтлоо л чимхэж байна дөө. Зулзагууд дуртай. Гурил нь бэлэн байж байдаг. Мах ногоогоо татаад тавьчихад гурил зуураж элдэх гэж ажил болохгүй их амар.

Оройд нь тарагаа ууна. Гэснээс энэ дэлгүүрүүд бас л зэвүүн юм аа. Бага багаар үнээ нэмээд байх юм. Авдаг сүү минь үнэ нь нэмэгдчихсэн байсан. Уур хүрээд, авахгүй байгаа. Өөр дэлгүүрээс өөр сүү авч байгаа. Тэр нь бас нэг их удалгүй үнээ нэмчих байх даа. Тараг бүрэх гэж л сүү бөөндөөд байгаа шүү дээ.

Ганц сүүгээр зогсохгүй, хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ нэмэгдээлд л байх юм. Яалтай?

Уншигчид маань аяга тавагны минь хээ хауг цээжилтэл л хоолны зураг оруулж байна тийм ээ? За яахав, гал тогоо, хоол хүнс угаасаа л бидний амьдралын салшгүй хэсэг юм чинь. Хэ хэ.

Бас нэг амралтын өдрийн хоолны зургийг дараагийн бичлэгээр...

Бүгдэд нь амжилт. Сонгуулийн солиорол хурдан дуусч, сонгогч таны сонголт мэргэн байг ээ...

Тарвасны улирал

Суугуул мужид минь тарвасны улирал эхлээд. Дэлгүүр хоршоонд хаашаа л харна, тарвас.

Жингээ хасах хэтийн зорилгодоо хөтлөгдөөд мөн амтанд нь татагдаад хамгийн томоос нь худалдаж авлаа.

Өнгөрдөг жил ижийтэйгээ бас зөндөөг идэж билээ. Нүүр ном дурсамжийг минь сэдрээж өгсөн. Нэг бодлын их зүгээр тийм ээ? энэ нүүр ном. Блог бас тэр жилийн энэ өдөр та ингэж бичиж байж гэж сануулдаг бол тийм ээ?

Хэт том тарвас чинь бас хэрчиж барихад хэцүү юм билээ. Сүүлдээ ч залхуураад халбагадаад идчихлээ. Онгироо байна уу? Хэ хэ.

Хэсэг хугацааны дараа дахин авна аа, Сүүлийн хоёр хоног аятайхан сэрүүхэн байна. Борооны улирал эхэлчихсэн, чийгтэй бүгчим халуун л байсан юм. Халаад ирэхээр энэ тарвас чинь их зүгээр. Шингэнээ нөхөөд. Бага зулзага шүүсийг нь сороод, жимсийг? нь гаргаж хаяад л, шүүс нь чихэрлэг аятайхан байх шиг. Шүдэнд нь бас анхаарлаа хандуулангаа өгөхгүй бол ч...

Залхуугүй хүн бол тарвасныхаа хальсыг хэрчээд хоолондоо махтайгаа хамт хуурч болно шүү. Мөн тэр хальс, улаан жимс? хоёрын хооронд байгаа ногооныг нь бас амталж идэж болдог шүү. Дараагийнх дээрээ залхууралгүй хэрчиж аваад хоолондоо хольно оо.

Ер нь нэг их идэж ууснаа л бичдэг болж хувирлаа шүү. Яанам билээ? Ийш тийшээ явснаа бичих гэхээр яваагүй юм чинь яалтай ч билээ тийм ээ?

Бүхэл бүтэн хагас жил өнгөрлөө. Вакцин энэ тэр гарах болоогүй л юм байх даа? Энэ мундаг улсууд нь нэг юм бодож л суудаг байгаа? Эх оронд минь сонгуулийн хийрхэл хэрээс хэтэрчихээд л байх шиг...

За түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт шүү.

-1

Сүүлийн өдрүүдэд айхтар халж байна аа. Хүмүүс нимгэн хувцаслаад эхэлсэн. Би нимгэлэх гэхээр энд тэнд товойгоод...

Гэхдээ ашгүй хасах нэг кг болж чадсан шүү. Авсан арга хэмжээ нь аль болох оройн 6 цагаас хойш юм идэхгүй байх. Орой унтахаасаа өмнө тараг халааж уух. Өдөрт нэг удаа өтгөнөө гаргах. Ус сайн уух.

Хөдөлгөөнийг харин тууштай хийж чадахгүй байна аа. Өглөөд сэрэхгүй байна. Оройд бас эрт унтаж амжихгүй байна. Зулзагуудынхаа хувцас хунарыг угааж, тохох, ганц нэг бичиг цаас эмхлэх гээд, нэг мэдсэн 12 цаг болчихоод байх юм.

Аан тийм, өдөрт өтгөнөө гаргах бас жаахан асуудалтай. Тэр бүр чадахгүй, тэгэхээр би эслэг багатай хоол унд идээд байна гэсэн үг. Үүндээ анхаарлаа хандуулах хэрэгтэйгээ мэдээд л байгаа хэрнээ...

Жимс жимсгэнэ, ногоон өнгийн ногоонуудын улирал эхэлж байгаа юм чинь, сайн авч иддэг хэрэг. Аан тийм бас түрийвчтэйгээ зөвлөлдөнө өө. Ахлах ангийн сурагчтай айлд гэнэтийн зардал үе үе гарах юм аа.

Өглөө бүр жин дээр зогсдог. Нэг их хүндрүүлж бодолгүй, өдөр бүр зогсох сайн гэсэн шүү. Хоол ундандаа анхаараад ирдэг гэсэн.

Жин хасах үйл ажиллагаанд согтууруулах ундаа хориотой байдаг ч би хааяа улаан вино уучхаад л байна. Тоог нь багасгах хэрэгтэй гэж дүгнэлээ.

Гэх мэтчилэн өөрийн болон гэрийнхнийхээ хоол ундыг зохицуулах гэж үзэж тарж л байна.

Нээрээ айлуудын хөргөгчний зураг харсан чинь яасан ч гоё юм? Дүв дүүрэн, эмх цэгцтэй гэж. Ундаа, шар айраг, зайрмаг, тараг гээд л. Бас ногоогоо хэрчээд уутлаад, махаа ч бас өдөр өдрөөр нь бололтой хуваагаад ууталчихсан гээд л.

Тэгсэн манай хөргөгчинд юу байна. Жаахан ногоо, бүрсэн тараг, дарсан шагар сонгино, үмэбоши буюу дарсан чавга, ганц нэг амтлагч, хөлдөөгчинд хань ижлийн агнасан мах, олборлосон загас. Жаахан гэдэс дотор.
Ингээд л болоо.

Худалдаанаас ундаа авч уухгүй, хэт их худалдаа хийхгүй, элдэв амттан авч тавихгүй гэсэн зарчим баримтална аа. Хөөрөөд ихээр нь авчихдаг, нэг мэдсэн муудсан байдаг тохиолдол зөндөө тул ихээр нь авахаа байсан.

Зайрмаг гэх мэт зүйлсийг авч тавьдаггүй. Хааяа нэг баасан ах эгчийн төрсөн өдрөөр л авч иднэ. Тухайн өдрөө дуусах хэмжээг л авна. Гэх мэтчилэн гэрийн эзэгтэй, ээжийн үүргээ өөрийнхөө зөв гэж бодсон хэмжээндээ гүйцэтгээд л явна даа...

Бүгдэд нь амжилт шүү...

Хөөрхөн зочин

Манайх гэдэг айл нэгэн хөөрхөн зочинтой болосн шүү дээ. Өдөр бүр ирнэ.

Ганцаараа биш, бас дагуултай гэж байгаа. Зүлэг дээрх хорхой шавьж идээд байна даа гэж бодсон чинь үгүй ээ.

Гадаах, ганц жимсний модноос минь болоогүй түүхий жимсийг тоншоод байсан нөхөр байна лээ. Газраар нэг унагааж байгаад, биднийг эзгүйд, нэг бол өглөөгүүр дуг нойрондоо дугжирч байхад айлчлан ирнэ.

Их сэргэлэн, толгой нь ажлладаад байгаа биз дээ? Хи хи. Хааяа би зулзагуудаа загнана шүү дээ.
-Хэрээ хүртэл бодоод, тунгаагаад, толгойгоо ажиллуулаад байна шүү дээ. Оюун ухаант хүн бид хэрээнээс л дутав гэж бла бла...

Яагаад хэрээ вэ гэхээр эд нар хэрээний үйлдэл, тархийг судалчихсан байдаг юм билээ. Тэгээд хүүхдийн нэг нэвтрүүлэгт хэрээ бол боддог, сэтгэдэг гээд дуулаад байдаг.

Гэхдээ энэ удаагийн маань зочин болжмор л доо.

Бага зулзага минь хорвоотой танилцахад маш их хэрэгтэй зочин болж байна. Дан ганц номноос л зааж өгөөд, уншаад байснаас бас амьдаар нь харвал тийм ээ?

Болжмор болжмор хөөрхөн дөө
Боов боорцгонд дуртай даа
Өвөл болохоор даардаг даа
Өвсөн доогуур шургадаг даа

Нэг ийм шүлгийг гурван зулзагатаа уншиж өгдөг байлаа. Одоо ч уншсаар. Хойшид ч ач зээ нартаа уншиж өгөх байх даа. Хэ хэ.

Бага зулзага долоовор хуруугаараа заагаад л араас паацаганаад алхана. Өнөөх нь юу гэж хүлээхэв дээ, нисээд явчихна. Ө гээд л хоцроно үр минь. Өхөөрдмөөр...

Хань ижил ирэх жил жимсний модоо торлох юм гэсэн. Энэ жил буян болоод шувуу хооллоно оо л гэсэн. Би бас дуугай байсангүй ээ.
-Тийм шүү дээ. Ан гөрөө гээд байгалийн хишгийг хүртдэг улс, эргээд байгальдаа буян болохгүй бол.

Бүгдээрээ бас эх орноо хайрлана шүү. Хогоо хаяхгүй шүү, гол мөрөнгөө бохирдуулахгүй шүү тийм ээ. Бүгдэд нь амжилт...

Солонгон бэлэг

Дунд зулзагынхаа нээлттэй хичээлд суучихаад ирсэн чинь шуудан ирээд, хоосон хаалга мөргөөд явжээ.

Үлдээсэн бичгийг нь хартал Солонгос улсаас гэж байна. Эхэндээ юу билээ? гэж бодсоноо, илгээсэн хүний нэрийг хараад...

Нулимс цийлэгнэх нь холгүй л юм болов. Ойрдоо корона энэ тэр гээд монголоос, япон дотроосоо ч гого бэлэг аваагүй удаж байгаа хүнд, хаа байсан солонгосоос гэхээр чинь баярлаад уйлсан ч багадна биз дээ? энэ чинь одоо. 

Хамгийн сүүлд 2 сард энд сурдаг сүмо хүүхдийн ээжээс гоё монгол чоко авсан юм байна.

Баярласандаа, багыгаа дагуулаад л шуудан жирийчихсэн.

Та нартаа баярлалаа, амьдардаг, суудаг газраасаа сэтгэлийн бэлэг илгээдэгт.

Англиар бичигдсэн нь ойлгохгүй ч гэсэн танил харагдаад. Аан харин тэр бөөрөнхий, гурвалжин энэ тэрээр бичигдсэн нь аварна гээд ч байгаа юм уу? ... гээд ч байгаа юм уу? гэдэг шиг л.

Хүн орхоодойтой чихэр, наранцэцгийн үртэй чоко хоёрыг дор нь задлаад, чоко нь газар дээрээ дууссан. Чихрийг бол зулзагууд идэхгүй юм билээ. Амт нь мэдээж өвөрмөц.

Энд бас энэ солонгосын хүн орхоодойтой зүйлс зарагдана. Үнэ нь ч овоо хөөрхөн. Тэр бүр авч идэхгүй. Үнэтэй цайтай зүйл бэлэглэсэн хөөрхөн найздаа баярлалаа.

Өө тийм, олон жилийн өмнө л дэвтэр энэ тэрээс нь харж байсан найзынхаа бичгийг харлаа. Хэ хэ. Цэвэрхэн бичсэн эсэхийг дараа өөрт нь хэлнэ ээ. Хи хи. Өөрөө нэг их гоё бичигтэн ч юм шиг. Ккк.

Уруул өнгөлөгчийг том зулзага. Дунд зулзага авах юм олдохгүй жаал харж байснаа маскнаас хоёрыг авлаа. Тэгж байгаад ээжтэйгээ хамт гоо сайхандана гэж тохирсон.

Хань ижил болохоор
-Өө яах гэсэн юм бэ? Өөртөө төвөг удаад.
гэсэн. Хааяа ингэж сүржигнэнэ ээ. Нэг жаахан тус болсныхоо төлөө, жаахан юм өгснийхөө төлөө эргээд юм авах, гуйхдаа санаа нь зовдог, нэрэлхдэг, цаад хүнээ бодоод байдаг.

Би болохоор үнэгүй зүйлд дуртай хүн, хоёр гараа тосож авдаг. Хи хи. Гэхдээ мэдээж бусдад төвөг удалгүйхэн шиг амьдрах нь миний болон гэр бүлийн минь үндсэн чиг шүү. Ядарсан ганц нэгтээ бол чадахаар бол тусална, чадахааргүй бол чадахгүй нь ээ гэдгээ хэлдэг.

Ямартай ч орж гарах тоогоо цөөлсөн, уулзаж учрахаа цөөлсөн, илгээх, хүлээн авах зэрэг нь цөөрсөн энэ цаг үед ёстой сайхан сэтгэл сэргээсэн бэлэг байлаа.  Баярлалаа шүү, хонгор найз минь.

За та нар ч гэсэн амжиж бие биедээ бэлэг өгч авалцаарай. Амьдрал бэлгийн замаар өрнөөд ирэхээрээ л сайхан гэж Бум ах хэлсэн байдаг юм. Түр баяртай...

Нээлттэй хичээл

Уламжлалт бичлэг шүү. Хичээл эхлээд нэг их удалгүй болдог шиг санагдаад. Карантийн энэ тэрээс болоод хойшлогдсон.

Энэ удаад үдээс өмнө, үдээс хойш гэж хувааж болж байна. Би үдээс хойш явав. Үдээс өмнө ажилдаа явна. Таван цаас нь ч хаа юм. Хэ хэ. Тэрнээс гадна нэг том шалтгаан нь энд амралтаа манайхан шиг цуглуулж байгаад нэг дор авдаггүй.

Эзгүй хойгуур чинь ажил хэцүүднэ гэж үздэг. Хэрэв тийм олон хоногоор алга болоод, ажлыг чинь хэн нэгэн хийж болоод байвал үнэндээ чиний хэрэг тэнд байна уу? гэж үздэг юм билээ. Ялангуяа хувийн хэвшлийнхэн.

Миний хувьд зулзагууд хэзээ халуураад, хэзээ өвдөөд албанаасаа чөлөө авах нь мэдэгдэхгүй, гэнэт гэнэт л өвддөг болохоор амралтаа нөөж байгаад, зулзагуудаа өвдсөн үед авдаг.

Хааяадаа бас халтуурны ажилд явахдаа авна. Хэ хэ.

Дунд зулзага нэлээд идэвхитэй оролцож байна аа. Урд орой нь
-Ээж нь , чөлөө аваад л очиж байхад идэвхитэй оролцоорой, гар хөлөө өргөөд. Та нарыг харж байхад нэг тийм сулбагар байдаг шүү.
-Бид чинь та нарыг хараад биеэ барьчихдаг байхгүй юу даа. Ойлгох хэрэгтэй шүү дээ.

Манай энэ дунд зулзага а гэхээр б гээд их цор цор гэнэ ээ. Тэгээд л үе үе загнуулна. Хэ хэ.

Ямартай ч үсээ тайруулаад нэг л хонож байгаа учраас сэтгэл нь нэг тийм хөөрсөн хүүхэд л хичээлдээ сууж харагдсан. Энэ удаагийн нээлттэй хичээлийн утга нэг их хамаагүй л байх шиг харагдсан. Хэ хэ.

Далимдуулаад үдээс хойш амарсан хүн чинь, ойрд ингэж амраагүй сайхан байна аа. Өдрийн хоолоо тухтай нь аргагүй идлээ. Өчигдрийн оройн хоолны үлдэгдэл л дээ. Хи хи.

Өө тийм, хальт ээмгээ, хүзүүний зүүлтээ, бугуйвчаа зүүлээ. Ийм нээлттэй хичээлд ээжүүд их ганган ирэх нь ч бий. Хүүхдүүд хоорондоо тэрний ээж, тэрний аав царайлаг, хөөрхөн гэж ярьдаг гэсэн. Тэгээд л нэг их хөөрхөн биш болохоороо эдээр л биеээ чимлээ. Ккк.

Эрдмээр чиммээр байвч ямар ном тэврээд л гүйлтэй биш тийм ээ? Ха ха. Гэхдээ ийм зүүлтнүүд минь монголчууд зүүдэг шиг том том гялалзсан зүйл биш шүү? Зүүсэн үгүй нь мэдэгдэхгүй шахуу жижигхээн, нарийхаан гоёонууд шүү.

Японд ирээд удаагүй байгаа ээжүүд хүүхдийнхээ иймэрхүү арга хэмжээнд явахдаа санаа авна биз? гэж бодоод бичлээ шүү.

Агуулгын талаар дараа бичнэ ээ. Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт шүү...

Заримдаа ч

Шинэ өглөөний, шинэ долоо хоногийн мэнд. Их хөглөх юм аа заримдаа ч.

Хотын захиргаа орж нэг бичиг бүрдүүлж өгчихөөд, хүлээгээгүй, цаг жаахан байгаа юм чинь гээд хажуугийнх нь дэлгүүр оров оо. Аминдаа орой хоолондоо хэрэгтэй ганц нэг ногоо цагаа авах минь гээд гунхалзаж байгаа нь тэр.

Хэрэгтэй гэсэн ганц нэг ногоогоо авчихаад бичүүлж зогсонгоо түрийвчээ хайв. Байдаггүй. Ажил дээрээ орхисон бөлгөө. Яанам бэ? Тавилаан л юм даа...

Энэ тэр гэж бодон худалдагчаас уучлал хүсээд, тухайн дэлгүүрийн лавлах дээр тавиулав шүү дээ. Ажлаа тараад шууд ухасхийх гэснээ, багыгаа авч амжихгүй болохоор нь эхлээд багыгаа, дараагаар нь дэлгүүр лүүгээ давхив.

Гэрийхэндээ хэлсэн чинь шоолоод л байсан. Сазаэ сан л байна даа гэсэн. Сазаэ гээд эдний нэг хүүхэлдэйн кино байдаг юм. Тэрний гол дүр болох Сазаэ нь түрийвч энэ тэрээ мартаж явдаг гээд л дуулдаг байхгүй юу? Анимэ гэх үү? одоо. Япондоо их алдартай. Сонирхож байвал хайж үзнэ биз дээ?

Гэснээс багыгаа авах ёстой цагаас нь  хэтэрчихвэл нэмэлт төлбөр төлнө. Сунгасны мөнгө. Нэг удаадаа гайгүй л дээ. Гарцаагүй ажилтай үед л сунгуулна уу? гэхээс дэлгүүр хоршоохон дээр сунгаад яахав. Дуслыг хураавал далай гэж.

Тооцоолоогүй зардал гаргахгүй шөө, би. Гэхдээ тооцоолоогүй зардал гарна аа гарна. Яаж зүгээр байхав. Гурвын гурван хүүхэдтэй гэр бүл шүү дээ. Хэ хэ.

Дээр бас яасан? Учиргүй мөнгөтэй түрийвчнээ нэг дэлгүүрийн лангуу дээр орхиод явчихсан. Өөр дэлгүүрт ороод бичүүлэх гэсэн байдаггүй. Буцаад л гүйсэн, ашгүй яг мартсан лангуун дээрээ байж байдаг буян юм даа. Хо хо. Монголд байсан бол аль хэзээний олчихоор хугацаа өнгөрсөн байсан гэж.

Нэлээд дээхэн, гэрээрээ сүши идэв ээ. Гарах болоод тооцоогоо хийх гэсэн бас л түрийвч алга. Хань ижил гэр лүүгээ жирийлгэсэн. Бага зулзага бид хоёрыг барьцаанд тавьчихаад. Ха ха. Эгч нар нь хийх ажил их байна, яасан гэж бид барьцаанд үлдэх ёстой юм? гээд аавтайгаа цуг явчихаж байгаа юм даа.Ккк

Монгол явах гэж байж гадаад паспортоо мартчихдаг хүнд түрийвч зэргийн марталт бол юу ч биш за юу. Ха ха ха. Гоё дурсамж гэхгүй юу. Кккк. 

За бүгдэд нь амжилт шүү. Энд тэнд юм хумаа мартваа...

Банзүкэ

Банзүкэ. Эндээс төгсөөд явсан хүүхдүүдээс ах эгч хоёртоо гээд өгч явуулдаг.Гэхдээ мэдээж бүгд биш л дээ.

 Манайхан ч одоо банзүкэ гэхээр бараг орчуулалтгүй мэдэхээр болсон тийм ээ? Сүмог япон иргэдээс нь илүү үзэж, мэдэж, дэмждэг болохоор. Сүмогоор дамжиж орж ирсэн гадаад үг их байна аа, тийм ээ?

Энэ оноолтны цаас нь гоё. Япон цаасан дээр хэвлэсэн. Аварга энэ тэр гээд зиндаа ахихаар нэрний үсэг нь томроод хамгийн дээд талд бичигдэнэ. Зиндаа доогуур байх тусам доогуур, жижиг бичигдэнэ.

Үүнийг өөрийгөө орос гэж танилцуулсан залуу өгсөн. Аав нь монгол, ээж нь орос. Ээж дээрээ өссөн. Наашаа ирэхийнхээ нэг жил л монголд аав дээрээ байсан. Аавыгаа сайн мэдэхгүй шахуу, монгол хэл мэдэхгүй шахуу, оросоор ярьдаг ирж байсан. Энд суралцахдаа япон хэл, монгол хэл давхар сурсан.

Тэгсэн мэргэжлийн сүмод ороод нэг ярилцлагандаа би орос хүн, намайг монгол гэхээр гайхаад байна гээд хэлчихсэн гэнэ. Би ч сонсоогүй л дээ. Хүмүүс тэгж шуугиад л байсан.

Уг залууг таньдагийн хувьд бол уг залуугийн л зөв шүү дээ. Монголчуудаар хахаж цацчихсан, монголчуудын ааш, омгийг битүүхэн эсэргүүцдэг сүмогийн ертөнцөд нэг ч гэсэн орос хүн байж л байг л дээ.

Уурлаад, хараагаад, загнаад байсан хүмүүс, тэр иргэншлээ солиулчихсан, япон эхнэр авчихсан бөхчүүдээ харааж, загнаж, элдвээр нь хэлээч гэж хэлмээр санагдаад, хэл загатнаад байсан шүү. Ха ха.

За тэр ч яахав. Сүмо танилгүй, энгийн иргэдэд энэ банзүкэ гээч гайхал чинь тэр бүр олддоггүй, ховрын эд гэж байна шүү дээ. Бид л башё болгоноор аваад байдаг болохоос. Бидэнд ховрын зүйл өгч явуулдагт баярлалаа.

Бид бас эндээсээ ганц нэг эмээ өвөөд өгдөг. Тэд учиргүй баярлаад авдаг. Тэрнээс ирсэн, энэнээс ирсэн шүү гэж хэлээд л өгнө. Аминдаа тэдгээр дүү нарынхаа нэр нүүрийг өсгөж, дэмжигчийг нь нэгээр ч болтугай өсгөж байгаа царай нь.

Гэснээс энэ сүмочид чинь цаанаа дандаа мөнгөтэй гаруудаар тэтгүүлж, найз байдаг юм билээ. Мөнгөтэй гарууд нь ч сүмочдынхоо царайг? нэрийг ашиглаж өөрийгөө пр-ддаг шиг байна лээ шүү дээ.

Жирийн иргэн би ч энэ оноолтоор нь өөрийгөө бас пр-даад байна аа. Хэ хэ. Мундаг, сүмо танил дүү нартай.

Гэснээс монголын минь ирээдүй болсон залуус дан ганц сүмод гэхэд л олноороо битгий ирээсэй гэж битүүхэндээ боддог. Яагаад гэвэл ид сурдаг насандаа танихгүй хэл ус соёлтой газар ирээд, олигтой сурсан ч юм байхгүй, барилдаад л, идээд л, унтаад л, улиралдаа нэг тэмцээнд орчихоод л явж байна.

Ярианы сэдэв нь тэдэн кг таргалаад, тэдэн кг жин хасаад, тэгж хөлөндөө, мөрөндөө бэртэл аваад л гээд. Бидэнд тэр бүр мэдэгдэхгүй ч бэлтгэлийн явцад шалбарна, хугарна, шөрмөс тасарна гээд том жижиг бэртэл их авна, зарим нэг бэртэлтэйгээ тэгээд насаараа л найзлах хэрэг гарна.

Тэгэхэд академик боловсролтой өсөж байгаа залуус цаана чинь марс руу аялах тухай яриад байна шүү дээ...

За за нэг банзүкэ авдгийгаа бичих гэж баахан бурчихлаа. Нүүрномд ингэж бичсэн бол элдвээрээ хэлүүлж загнууж байхгүй юу? Азаар сүүлийн үед блог уншдаг хүн ховор ч болж. СБА шүү.

Бүгдэд нь амжилт...

Хөөрөх мөч 3

Хөөрөөд л явна би. Хэ хэ. Та нар бас хөөрөөрэй.

Хоёр дахь жишээ.
1970 оны үеэр Бангладеш улс нь тусгаар тогтнолын төлөөх дайн дуусаад удаагүй, айл бүр жижиг тариалан эрхэлдэг байж. Тариалангийн ажилд хэн туслах уу? өнөөх л охид.

1980-д он гэхэд 5 дугаар ангид суралцах охидын тоо ердөө 2-хон хувьтай байсан гээд боддоо. Ахлах ангид охидын тал хувь нь л дэвшин суралцдаг байж. Үүнийг европт бизнес хийж амжилтанд хүрсэн Fazle Hasan Abed гэдэг хүн нутагтаа харьж ирээд сургууль байгуулсан. Суралцагчдын 70-с дээш хувь нь охид, бас бүх багш нь эмэгтэй хүмүүс байсан гэдэг. Яагаад бүх багшаа эмэгтэй байлгасан бэ? гэхээр эцэг эхүүд охидоо сургуульд өгөхгүй байсан гэнэ.

Мөн сургуулийн үйл ажиллагаа, хичээлийн хуваариа ургац хураалтын улирал энэ тэрийг бодолцож гаргадаг байсан гэнэ. Сурах бичгээ үнэгүй тараана.

Мэдээж маш их бэрхшээлтэй тулгарсан. Сургуулийг нь шатаадаг байсан гэнэ шүү. Ёстой мэдрэл байгаа биз? Тэр болгонд дахиад л сургууль барьдаг байж. Гэх мэт хүмүүсийн ач буянаар охидыг сургаж болохгүй гэдэг үзэл, заншил, шашин, соёл нь бага багаар өөрчлөгдөж л байна гэнэ шүү.

Fazle Hasan Abed-н тухай нетээс олж уншина биз дээ? Одоо ч бүх зүйлийг олж мэдэхэд хялбар болжээ...

Дараагийн нэг жишээ.
Кения улс. Масай овог. Охидыг бага сургуульд л суралцуулдаг. Дунд сургуульд орох жилээс нь сургуулиас гаргачихдаг. Мөн охидын бэлэг эрхтнийг зэрэмдэглэдэг.  Багад нь сүй тавьсан эртэй гэрлүүлнэ. Гэрлэсэн өдрөөсөө эхлээд сургуулиас гарна. Дунд сургуульд элсэн суралцдаггүй. Усанд явна, түлээ түүнэ, хоол хийнэ, гэр цэвэрлэнэ, тариалангийн ажилдаа явна. Өнөөх л жаран чаванцын ажил, ямар ч нэр хүндгүй, цалингүй ажлуудыг хийнэ. 

Ямар сайндаа л жаран чавганцын ажил гэх вэ дээ, тийм ээ? Бүлэх бүтэн жаран хүн байж байж дээр дурдсан бүхнийг амжуулах гээд байна аа даа?

Какения гэдэг охин үргэлжлүүлэн сурахын тулд аавтайгаа гэрээ хийнэ. Муйхар уламжлалыг чинь дагаж бэлэг эрхтнээ зэрэмдэглүүлнэ, харин үүнийхээ төлөө үргэлжлүүлэн сурна шүү, хүнтэй суухгүй шүү гэж. Яа бас л аймар уу?

Ингэж асар том золиос гарган суралцсаны үр дүнд америкт суралцах тэтгэлэгт тэнцэнэ. Онгоцны нь зардал тэрхүү тэтгэлэгт нь багтаагүй учраас овгийнхоо нэр нөлөө бүхий хүнээс мөнгө гуйна. За ингээд америкт суралцаж, докторын зэрэг хамгаалж дүүргээд НҮБ-д ажиллана. 

Охид эмэгтэйчүүдийн эрхийн тухай судална. Нэг зүйлийг хатуу ойлгоно. "Сурахын тулд биеэ зэрэмдэглэх шаардлага байхгүй. Сурах эрх хүн бүрт төрөхөд нь л цуг төрж байдаг."

Нутагтаа харьж очоод тосгондоо сургууль байгуулна. Охид үргэлжлүүлэн суралцах бололцоогоор хангаж өгнө. Эцэг эх, томчуудад муйхар уламжлал, сүсгээ таягдан хаяхыг ухуулна. Бэлэг эрхтнийг зэрэмдэглэхгүй байхыг, охиды сургуулиас завсардуулахгүй байхыг хуульчилж өгсөн. Гэх мэтээр хувь хүмүүсийн нөр их хөдөлмөрийн үр дүнд Масай овгоос Кени улсын сургуулиудад сурлагаараа тэргүүлэх охид олноор төрөн гарчээ.

За нэг иймэрхүү.

Монгол дахь ид шидийн орноос бас олон олон хүүхэд ирээдүйд цойлон гарч ирнэ гэдэгт найддаг, итгэдэг. Ямар нэгэн аргаар үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг үзүүлэх юмсан гэж мөрөөддөг. Одоогоор аргаа нэг л олохгүй байна. Мөн хүүхдүүдээ өсгөөд жаахан зав муутайхан. Санаж явбал бүтнэ ээ гэж...

Бүгдэд нь амжилт...

Гоё

Өнөөдөр гоё өдөр байна өө. Яасан гэхээр ажил дээр шинэ номнууд ирсэн. Дотор нь уншчих юмсан  гэсэн ном хэд хэд байна.

За та нар намайг улаан номчин гэж бодов оо? Яагаад ингээд л ном гээд бичээд байдаг вэ гэхээр? Эргэн тойрныхоо, хамаатныхаа дүү нарыг номонд дурлаасай, уншаасай гэж бодоод л оруулаад байдаг юм. Түүнээс би мундагтаа биш ээ.

Нэг хэсэг жаахан үглээд, тэгээд ад болох янзтай болохоор аргаа өөрчилж байгаа ухаантай. Хэ хэ. Мөн хамаатны садан төрлүүд минь хүүхдүүддээ чихэр биш ном авч өгдөг байгаасай гэж, цэцэрлэг, сургуулийн багш мэргэжилтэй хамаатнууд минь санаа аваасай гэж долоон булчирхайгаа тоочдог юм шүү. А гэж уншаад Б гэж бичдэг юм шүү. Хо хо.

Нэг хүн ингээд л уншсанаа бичээд л, тэмдэглээд л, зураг хөрөг оруулаад байхаар уншмаар санагддаг юм билээ шүү. Жишээ нь нүүрномд Ээнээгийн тэмдэглэл гээд бичлэгүүд ёстой авууштай. Сурсан мэдсэнээ, дуулснаа олонд хуваадаг, түгээдэг сүрхий бүсгүй байдаг шүү.

За тэгээд зээлээд уншихаараа зураг хөрөг оруулна аа. Японд сурч ажилладаг, амьдардаг ээжүүд аавууд бас санаа аваарай. Өөрсдөө бас уншаарай.

Цоо шинээрээ, уншигчдаа хүлээж буй номнууд гоё. Хайр хүрнэ. Хэ хэ. Нээрээ би бас нэг ном аваад тавьчихсан гэртээ. Ширээн дээрээ хэсэг аяга тавагтайгаа хамт байлгана. Гол нь хоол унд асгаад муухай болгочихгүйхэн шиг байх. Маш сайн харж хандах хэрэгтэй.

Гэснээс би өдөрт маш олон ном уншиж байгаа. Зарим өдөрт бүр бүхэл бүтэн англи хэлээр ном уншина. Ямар ном гээч? Бага зулзагынхаа ганц нэгхэн үгтэй, өгүүлбэртэй номыг уншиж өгч байгаа. Ном л бол ном. Тэрэн дунд нь англи үгтэй нэг ном байдаг юм. Ха ха. Мундаг байгаа биз дээ?

Бага зулзага бүх номоо уншуулж байж санаа нь амардаг. Ямар сайндаа зарим нэг зузаан номыг нь нуусан. Эгч нараас нь өвлөгдсөн зузаан номнууд байдаг юм. Ккк.

Би газар завилж сууна. Миний өвөр дээр бага зулзага сууна. Тэгээд би номыг нь уншиж өгнө. Дараагийнхаа номыг авчирч өгнө. Би завилж суусан хэвээр хүлээнэ. Хэрэв өөр байрлалаар суувал уурлана. 

Ирээдүйд бас нэг уншдаг иргэн бэлдэж байгаа ухаантай юм даа. Жаахан маамаатай ээж аавууд бас багаас нь бэлдээрэй. Томорчихсон хойно нь үглээд бол дийлдэггүй юм шиг билээ. Тухайн хүүхдийн өөрийн хар шор л мэдэх хэрэг байх. Уншдаг найзаасаа суралцаад явах байх, хор шартай нэг нь. Хэ хэ.

За тэгээд бүгдэд нь амжилт шүү. Хамтдаа хичээцгээе.

Хонхон цэцэг ба олз омог

Цагийн сайханд бид хөдөө уул руу их явдаг байлаа. Энэ жил шинэ жилээр л нэг яваад ирсэн. Дахин явмаар байдаг, хөл хорио энэ тэр гээд завдахгүй л байна.

Харин өнгөрдөг хагас сайнд хань ижил хальт очоод ирэв. Шаардлага гараад өө.
-Замдаа энд тэндхийн конбини оролгүй, зогсолгүй яваарай. Гарцаагүй зогсоод, амсхийх бол гар хөлөө хамаагүй зүйлд хүргэв, бла бла гэж захиж захиж явуулав. Хэ хэ.

За тэгээд хөдөөнөөс харьж ирэх хамгийн гоё нь. Ааруул, өрөм гээд цагаан идээгүй ч нэг тийм хөдөөний амт амтагдана аа гэж. Хи хи.

Хөдөөний маань өвөө тарьж буй цэцэг. Хонхон цэцэг. Англи нэр нь campanula. Япон хэлээр яг таг оноосон нэр байдаггүй юм шиг байна. ホタルブクロ гэдэг ангилалд багтдаг юм байна.

Намайг ирж чадаагүй гээд тарж буй цэцгээсээ өгч явуулж, хайр хүрэм.

Энэ жимсийг таньдаг хүн нь тарьдаг гэнэ. Бидэнд амсуулаарай гэж өгч. Охид дуртай, би ч дуртай. Бага зулзага харин овоо идэж байна шүү. Жимсэнд тааруу хүн чинь. Хальсыг нь гаргаж хаяад байсан.

Delaware гэдэг. Энд шууд энэ үгийг катакана үсгээрээ бичээд явчихдаг. Усан үзмийн нэг төрөл. Ясгүй, хальсыг нь идэж ч болно, идэхгүй ч байж болдог. Өдийд гардаг, үнэ нь ч боломжийн.

Улирлын бус ногоо цагаа, жимс жимсгэнэ жигтэйхэн үнэтэй зарагдана өө. Хааяа бас түрийвчтэйгээ зөвлөлдөж байж л худалдаж авна шүү дээ...

Өөр бас бус ногоо байсан. Өөрсдөө тарьсан. Сүүлийн үед ногоо үнэд ороод байгааг ч хэлэх үү? Би ч хань ижлээсээ хоёр гардан л тосож авлаа. Хэ хэ.

Хурдан цаг сайхан болоосой, эмээ өвөөгөө саначихлаа. Хамгийн гол нь ууланд цэвэр агаарт бие сэтгэл сэргээд, сайхан амардаг юм.

Хүний газар ээж аав, эмээ өвөө, ах дүү, хамаатан саданг минь орлосон сайхан улсууд шүү. Үргэлж талархдаг шүү...

Бүгдэд нь амжилт. Амны хаалтаа сайн зүүгээрэй, гараа сайн угааж ариун цэврээ сайн сахиарай...

Хөөрөх мөч 2

Хөөрөх мөч омоо уншаад л явна. Оройд бага зулзагаа унтуулчихаад, 10 минут гаран уншлага хийж байна.

Угтаа өглөө эрт сэрэх хэрэгтэй гэж толгой минь ойлгоод байгаа ч, одоогоор нэг л аргаа олохгүй байна.

Аав минь
-Хэсэгтээ өглөө эрт босох гэж, элдэв зүйл амжуулах гэж, жин хасах гэж битгий өөрийгөө ядраа. Хэсэг хугацаанд сайхан амар. Хөл хүнд, хөхүүл байсан үеийнхээ ядаргааг гартал зүгээр л сайхан амар.

Гэж хэлсэн. Бодоод үзсэн, нээрээ л тийм юм уу? гэж бодсон.

Гэхдээ л тэр хоёроосоо нууцаар номоо барьж аваад л байна. Хэ хэ.

За тэгээд бүр цаанаасаа нэг бусдын төлөө, нийгмийн төлөө, улсынхаа төлөө, эмэгтэйчүүдийн төлөө төрсөн хүн гэж байх юм тийм ээ?

Зохиогчийн тухай л хэлээд байна л даа. Мөн номон дээр нь гардаг зөндөө сайхан хүмүүс байна. Манай улсад нэг тийм хүн, нэг биш ээ нэг хэсэг тийм сайхан хүмүүс гарч ирээсэй гэж хүсэн сууна. Нэг бол байгаа юм байна. Миний мэдэхийн одоогоор Ганжавхлан.

Аан тийм дээр Воте Монголиа-д орсон дуучин хэн билээ? олон охидтой. Тэр дуучин бас нэг их олны өмнө ил гараад байдаггүй ч зөндөө л зүйл хийдэг юм билээ.

Зөв хүн гарч ирээд, зөв үйл ихээр нийгэм, аливаа тулгамдаж буй асуудлууд аяндаа зөв гольдролдоо ороод явчихдаг юм байна шүү. Төрд гарч ирж байгаа хүмүүс минь ээ үүнийг сайн ойлго л доо, гуйж байна. Хүсэн хүсэн хүлээж байна.

Ганц нэг жишээ бичих үү?

Мексик улсад 1990-д онд сургуульд явдаггүй, ажил хийдэг хүүхэд их байж. Энэ асуудлыг шийдэхийн тулд засгаас сургуульд явдаг хүүхдүүдэд мөнгө өгдөг болж. 3-р ангийн сурагчдад сар бүр 10 доллар, ахлах ангийн сурагчдад сар бүр 60 доллар. Энэ нь тэдгээр ажил хийгээд байдаг байсан хүүхдүүдийн нэг өдрийн ажлын хөлстэй тэнцэх мөнгө.

Үүнийг Леон гэдэг залуу найз нөхөдтэйгөө хамтран санаачлан явуулсан байдаг юм байна. Аан тийм энэ мөнгөө зөвхөн ээж нь л авна. Аав нар авахгүй, хэхэ. Аягүй бол аваад уучихна, тийм ээ?

Мөн охидод хөвгүүдээс бага зэрэг илүү мөнгө өгдөг байж. Яагаад гэвэл охидын сургуулиас завсардах тоо хувь их байдаг тул. Хөөрхийс минь охид, дүүгээ харна, гэрээ цэвэрлэнэ, усандаа явна, талбайн ажилд туслана гэх мэтээс болж сургуульд явж чаддаггүй.

Энэ арга хэмжээг авч хэрэгжүүлснээс хойш эдүгээ компьютерийин шинжлэх ухааны чиглэлээр суралцагчдын охидын эзлэх хувиар дэлхийд тэргүүлдэг гэж байна шүү. Сүрхий юм өө.

Сурагчдад мөнгөн тэтгэлэг үзүүлдэг арга хэмжээг Дэлхийн банк өндрөөр үнэлээд, орчин үед 52 улс хэрэгжүүлдэг гэж байна шүү.

Манайх хүүхдийн мөнгө гэж өгдөг ч эмзэг давхарга, гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй газар аль хүчтэй нь аваад уучихдаг, нэг бол идчихдэг болохоор яг хүүхдэдээ очихгүй юм тийм ээ?

Японд бас хүүхдийн мөнгө өгнө өө. Гэхдээ цэцэрлэгийн төлбөр өндөр. Бага дунд сургууль төлбөргүй. Ахлах сургууль төлбөртэй. Ахлах сургууль, их дээд сургуулийг төлбөргүй болгох гээд л ярилцаад байсан. Юу болж байгаа юм. Орлого багатай, өрх толгойлсон эцэг эхийн хүүхдүүд чөлөөлөгддөг юм билээ.

Ингэж чөлөөлөхдөө баахан бичиг цаас бүрдүүлнэ, орлогын татвар энэ тэрийг нь харна.  Систем нь их таалагддаг. Бүр нэг аргаа олчихсон. Хэдэн жилдээ шинэчлээд, бага сага л өөрчлөлт оруулаад явдаг юм билээ.

Урт бичлэг болчихлоо. Үргэлжлэлийг дараагийн бичлэгт. Түр баяртай.

Сонгууль болох гээд К-гаа хойшлуулчихдаг аргагүй л тэнгэрлэг ард түмэн шүү. Ха ха...

Нэг хөөрхөн ном

Хөөрхөн монгол ном уншлаа. Хүүхдэд зориулсан богино өгүүллэггүүд.

Хотын захиргаа руу гүйдэлтэй болсон хүнд их зүгээр байлаа. Учир нь ээлж дугаараа хүлээх зуураа эх хэлээрээ уншаад сайхан амралт болно. Мөн удаан хүлээлгэлээ энэ тэр гэж гомдоллохгүй, нэг мэдсэн ээлж ирнэ.

Бараг л "өө ямар хурдан юм бэ? гэж бодоод байгаа юм биш үү? Дахиад жаахан хүлээж болно шүү ухааны зүйл бодно. Хэ хэ. Богино өгүүллэггүүд тул үүнийг хүлээж байх хооронд энийг уншчихъя гэж сонгоод уншсан ч болно.

Энэ номоо хэнээс худалдаад авснаа мартчихаж. Сүүлд хоёр ч хүнээс ном авсан юм. Нэгнээс нь үнэгүй, нэгнээс нь үнэтэй. Хоёулаа л бүсгүй хүн. Тэгээд л санадаггүй. Зураг авсан л даа. Ухаалаг утсаа төнхөхөөс залхуураад. Мартчсан чигээрээ л явж байя. Гэнэт огцом санаж магад.

Өө тийм, бас шавиасаа ганц нэг ном зээлсэн байгаа юм байна. Тэрэн дунд ч явж байлуу? Ёстой бүү мэд ээ.

Заримдаа санахгүй байсан зүйлээ шаал өөр газар, цаг нь өнгөрсөн зэрэг үед огцом санадаг тийм ээ? Та нарт ч бас ийм тохиолдол гарч байсан уу?

За тэр ч яахав. Иймэрхүү дээхэн үеийн, дээхний зохиолчдын бичсэнийг унших сэтгэлд ойр санагддаг шүү. Сонин, өвөрмөц гэсэн үгтэй их тааралдана. Өгч буй мэдлэг, мэдээлэл нь ч цэгцтэй санагддаг.

Ганц нэг жишээ бичих үү?

Ирвэс гэдэг нь Ирвийз гэдэг эртний түрк хэлний үг гэж байна. Утга нь "Цасны барс".  Эрийг нь гэндүү, эмийг нь гэнс, зулзагыг нь гүем гэдэг юм байна. Ороо нийллэгийг нь Ирвэс хошоолох гэнэ. 

Үзүүрсгэн дээл: Намар алсан хонины арьсаар хийсэн нягталхан үстэй дээл гэж тайлбарласан байна. Сайн мэдэхгүй л зүйлийн минь нэг байлаа. Дараа ингэж үзүүрсгэн дээл гэдэг үгтэй таарвал аан нээрээ тийм гэж мэдэхтэйгээ боллоо.

Үгэнд эх байдаг, номд оршил байдаг. 

Атаархлын саарал манан чээжинд огшоод ирэх.

Хөлдүүс: Үхрийн хөлдүү баас, хүйдэс.

Тээхэн: Удам угсаа. 

Жилбэ: Саяхан төллөсөн малын сүү.

Чахалзуур: Залгиур хоолойг чихний хэнгэргийн хөндийтэй холбосон суваг.

Боширго: Хайгаад олоогүй. Шувуу юм шиг байна лээ.

Гулгар хөх чоно: Яг ямар чоно юм бүү мэд.

Жирэг тоглоом: Яг ямар тоглоомыг нь сайн мэдэхгүй л байна.

Тонгоо цох: Ямар цох юм бүү мэд.

Жодгор: Бөс даавуугаар хийсэн дөрвөлжин, босоо хэлбэртэй  хийсэн оромж.

Асгар: Худгийн дэргэд мал услах зэрэгт асгарч тогтсон шалбааг ус.

Гэх мэтчилэн. Өөр зөндөө байсан л даа. Ямартай ч номон дээрээ тодруулагчаар тэмдэглэж аваад, ганц нэгийг нь тольдсон.

Хөдөө өсөөгүй, малын зүс ч танихгүй надад монгол ахуйн мэдэхгүй зүйлс их их. Монгол хүн гэж хэлэхэд ичмээр шүү дээ. Иймэрхүү зүйлсээ хань ижлээсээ асуучихдаг. Их шоолуулна аа, хөөрхий.

Монголд байдаг та хэд монгол ахуйгаасаа суралцаад яваарай. Мэддэг байхад илүүдэхгүй шүү. 

Бүгдэд нь амжилт хүсье ээ.

Шинэ бүтээл

Ойрд хөх зүү хөндлөн барьсангүй шүү. Ном л тэврээд гүйгээд байлаа. Боссон ч суусан ч, 00 орсон ч.

Жаахан маамаагаа мөөмнөөс гаргасан чинь жаахан цаг зав гарах янзтэй шүү. Түүнийгээ номоо уншихад л зарж байна дөө. Гэрээ цэвэрлэх ажилд маш бага цаг зарна. Энэ миний сул тал. Хи хи.

Нээрээ зарим хүмүүс 00 орохдоо ном авч ороход дургүй тийм ээ? Би нэг их тоохгүй ээ. Ямар манайхны модон жорлон шиг 00-д авч орж байгаа биш. Орчин үеийн 00 чинь гайгүй шүү дээ.

Нэг найз япон айл 00-дөө бүр номын тавиуртай. Гурван хүүхдээ номонд дурлуулах, өөрсдөө бас уншдаг. Би бас хааяа очихоороо гүйлгэж хардаг. Таалагдсан. Би бас санаа аваад, жижигхээн тавиур хийдэг юм билүү? ч гэж бодоод авсан.

За тэр яахав. Дээр энэ утасны тухай нэг бичлэг оруулсан. Тэгэхдээ утас нь дуусахаар дахиж очоод авсан. Сэтгэлийн хөөрлөөр авчихсан чинь нимгэн зузааныг нь харалгүй худалдаад авчихсан.

Энэ удаагийх нь нимгэн утас. Шинээр л нэхэхээс гээд эхэлчихлээ. Диван дээрээ аминдаа урт олбог нэхчих санаатай. Бүхлээр нь бүтээхгүй, зөвхөн суудаг хэсэгт нь л гэж бодсон юм.

Миний бас нэг сонин зан гэвэл хэт том, хэт зузаан даавуунд дургүй. Жишээ нь манайхных шиг бүр таазнаасаа унжуулдаг чүль, хөшиг. Угаах гэж хамаг хүч хөлсөө урсгана. Цаашлаад ус, саван, боок зарлагадана. Тэгэхэд япон ихэнх айл яг л цонхондоо таарсан жижиг хөшигтэй байх нь их юм билээ. Бас материал нь угаалгын машинд угааж болдог. Амар санагддаг.

Тэгээд л дивандаа бас жижигхээн л бүтээлэг нэхчих санаатай. Хааяа шалан дээрээ тавиад завилаад суучихна. Аан тийм би бас диван авч яах гээд байгаа юм гэж гэрийнхэнтэйгээ хэсэг зөрчилдсөн. Япон эмээ өвөө нар шиг газар л олбог дэвсээд л суучихад хөдөлгөөн болно шүү дээ, бла бла.

Ганцхан япон эмээ өвөө ч биш, манайхан ч дээр үеэсээ газар л завилаад суудаг байсан биз дээ. Тэгсэн одоо яаж байна? Монгол эрэгтэй хүмүүс завилж сууж чадахаа байсан байна лээ. Тийм хатуу байна гэсэн үг, бие нь. Сандал дээр, диван дээр лаглайгаад суудаг болсны гор шүү дээ.

Би аль болох газар л суух дуртай. Хи хи. За за нэг бүтээлэг нэхэж буйгаа бичих гэж баахан бурчихлаа. СБА шүү. Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт шүү...

Жич: Тэр цаана харагдаж байаа жижигхэн нь өнөөх бүдүүн утасных. Сайхан зан хөдөлбөл үргэжлүүлж нэхнэ ээ, Нэг бол тэр чигээр нь дуусгаад, банны өрөөнөөс гарахдаа зогсдог алчуур болгосон ч болох л юм...

Жич 2: Аан тийм, энэ утас өөрөө үйлдвэрээс илүү гардаг хаягдал? материалыг ашиглаж утас болгож байгаа тул нэг өнгийн утас олноороо байна гэж байхгүй тул ингэж өнгө алаглаж байгаа юм шүү.

Жич 3: Гэснээс утас маань явцын дунд нэг нарийсаад, нэг бүдүүрээд байх юм билээ. Бас залгаас ихтэй. Тэгэхээр бүтээл минь бас утас нарийссан газар нарийсаад. Утас бүдүүрсэн газар дарайж далбайсан.

Жич 4: Ер нь бол хуучирсан, муудсан подволкоо өөрөө жигд нарийхан хайчилж байгаад утас гаргасан нь дээр ч байж магад. Заавал ийм үнэтэй утас авалгүй.

Жинхнээсээ баяртай...

Дахиад л өрөм

Дахиад л өрөм загсаасан. Гэхдээ энэ удаад би биш. Өрмөнд шумбаж өссөнөөрөө хань ижил загсаасан.

Сүүгээ өндөр самрахаар эргэн тойрон үсрээд энд тэнд наалдахаас сэргийлж сонин дэлгэж нааж байгаад л самарсан. Хажуунаас нь харахад сүржин гэж юүхэв.

Хайруулынхаа тавганд хөөрүүлж самарсан. Урдных нь өндөр тогоонд хөөрүүлсэн юм. Бас шанага нь жижигхээн байсан болохоор 100 иений дэлгүүрээс шанага авсан. Гэхдээ яг шанага ч биш юм аа. Бялуу хийхэд зориулсан жижиг төмпөн худалдаж авсан. Тохирсон шанага олдоогүй...

Маргааш нь ингэж гарсан. Аргагүй л өрмөнд шумбаж өссөн хүний загсаасан өрөм. Жаахан гурил хийж өрөмөө биетэй болгосон. Урдных дээрээ би гурил хийгээгүй юм.
-Монголд байгаа шиг байнга гурил идэх биш, гурил хийж самрахад гайгүй шүү дээ.
Гэхээр нь нээрээ ч тийм дээ гээд нэг их үглэсэнгүй. Хэ хэ.

Аминдаа гурилан бүтээгдэхүүнээ багасгаж байгаа юм би.

Ямартай ч иймэрхүү маягаар үе үе хорхойгоо дарж идэхэд сайхан болсон шүү. Сардаа нэг хийж байя гэж төлөвлөсөн.

Гэснээс охид идэхгүй юм. Багынхаа ам руу жаахныг хийсэн чинь ярвайж ирснээ идчихсэн. Бага багаар дасгаад, иддэг болгоно доо.

Шинэ? зүйл хийж сурсандаа их додьгор байгаа. Хэдийгээр бидний өв уламжлал, шинэлэг зүйл биш боловч би шинээр хийж сурсан тул шинэ гэж бичлээ шүү. Бариад идчихэв. Ха ха.

Нээрээ энэ блог ертөнц минь харин бусад цахим сүлжээг бовол амгалан тайван. Тийм ээ? Хэн ч дайрч давшлахгүй...

За түр баяртай. Амжилт шүү...

Хар амар загас

Дахиад загас. Хань ижил дахиад л биднийгээ далайн хишгээр хооллоод. Энэ удаад олз омог ихтэй байсан.

Олзыг олуулаа гэгчээр бид хөрш эмээдээ зөндөөг өгсөн. Яагаав бидэнд байнга гого юм зөөдөг эмээд. Анх биднийг энд ирээд баруун зүүнээ мэддэггүй байхад их тусалдаг, тоож гэртээ урьж япон хоол, япон айл, япон хүмүүсийн сэтгэхүйтэй танилцахад маш том туслалцаа үзүүлсэн найз айлдаа, ганц мужик хятад найздаа гээд бэлэглэсэн.

Гол нь хөлдөөх нэг их онцгүй, чанар мууддаг гэж мундаг загасчин өвөө хэлсэн гэнэ ээ. Тэгсэн энгийн иргэд нь "өө хөлдөөчихдөг шүү дээ" гэхээр нь бас өө, мэдсэн бол цөөхнийг өгдөг байжээ гээд байна аа. Ха ха. 

Их том байсан. Цуг явсан нөхдүүд бүр сав нь хаагдахааргүй их олзтой байсан гэсэн шүү. Далайн сонин сайхныг нь сонсонгоо "тийм үү?" гэж шуналаа хөдөлгөөд байна аа.

Яндашгүй баян далайн хишгийг ингэж агнаж ирээд, зарвал тийм ээ? Өрхийн орлогод асар нэмэртэй дээ, тийм ээ? гэж хэлээд авсан. Хо хо. Эмэгтэй хүний шунал аа гэж.

Гэхдээ би өөрийгөө их үнэлдэг шүү дээ. Элдэв гоо маяг, оо энгэсэг, брэнд, булган шуба энэ тэрд үнэн хойрго. Заримдаа ч буруу юм шиг хэрнээ, ихэнхидээ бол ашигтай санагддаг. Одоо тэгээд ч ам бүл нэмэгдсэн үед элдэв дэмий зардал хэрэггүй санагдаад байгаа.

За энэ талаар тусад нь бичвэл бичиж болох л юм.

Ингэж явахад бас эрсдэлтэй эрсдэлтэй. Хамгийн наад зах нь яг уургаа шидээд далайд нам зогсчихоор давалгаанд дайвалзаад дотор муухай болоод бөөлжсөөр байгаад л таардаг. Анхлан явж буй хүн туршлагагүйтээд. Сүүлдээ тэгж бөөлжихөөс сэргийлдэг эм уудаг болсон.

Муу ёр боловч, гэнэт шуурга гараад бла бла гэж санаа зовно оо. Дандаа л шуналтаад байна гэж юу байхав. Хань ижлээ хайрлана, харамлана шүү дээ. Хи хи.

Долоо хоногт хоёр удаа загас шарж идээд л тансаглаж? байна. Юун төлөө японд байгаа билээ? дээ.

Та бүхэн бас хааяадаа загас шарж идэж байгаарай. Дан мах бас хүнд хоол шүү. Амжилт шүү...

ОЖ

Сүүлийн үед Осоржамаа гээд нэг залуугийн тухай шуугиж байна тийм ээ? Сүүлийн үед ч гэж дээ, нэлээд дээхнээс. Би заримдаа нэлээд хоцорно оо, мэдээллээс...

Иймэрхүү залуу японд бас байдаг шүү. Эр эм нь мэдэгдэхгүй, эрэгтэй байж эмэгтэй хувцасладаг, нүүр амаа будаж шунхаддаг гээд л хүмүүс байна.

Нийгмийн эмзэг давхарга шүү дээ. Би боддог юм. Үр хүүхэд чинь яаж явахыг мэдэхгүй хорвоо шүү дээ. Муу ёр л доо. Гэхдээ ам гарч болдоггүй хорвоо гэж боддог.

Яг өнөөдөртөө, маргаашдаа амьдрал сайхан байж болно, нэг хоёр үедээ үр ач чинь сайхан  явж болно. Тэрнээс цаашихыг сайн хэлж мэдэхгүй тийм ээ?

Яахав бусдад, хүүхдүүдэд буруу үлгэр, дуурайлал болж магад ч энэ тухай харин ч үр хүүхэдтэйгээ ярилцах, гадуурхах хэрэггүй, нийгэмд янз бүрийн ааш араншинтай, янз бүрийн амьдралтай хүмүүс байдаг гэдгийг ойлгуулах хэрэгтэй юм шиг ээ.

Харин ч хулгай хийлгүй, хүн алж талалгүй, мөрөөрөө, амьдрах гэж яваа л залуу шиг санагддаг. Хаалттай нийгэмд иймэрхүү зүйл байсан л байх. Харин сайн нууж чаддаг байж. Орчин үед ил тод болж, ухаалаг утас, лайв энэ тэр гээд нуухад бэрх болсон ч юм уу? Бүү мэд...

Ялгаварлан гадуурхах асуудал үндсээрээ устаж, алга болохгүй байх. Бидний хөгжилтэй гэж үздэг улсуудад ч энэ ялгаварлан гадуурхах асуудал оршсоор л байдаг.

Яг одоо иймэрхүү сэдэвтэй ном уншиж байгааг ч хэлэх үү? Хаана ч, хэзээ ч оршсоор л байх асуудал юм болов уу? Мөн сая бид харлаа шүү дээ. Ам нээхээрээ л хүний эрх чөлөө, эрх, ялгаварлалаа болих хэрэгтэй гэж орилдог европчууд яасан?

Ази хүмүүсийг яаж гадуурхлаа даа? Вирус тараагч, бла бла энэ тэр гээд л...

Яагаад энэ талар бичив ээ? гэхээр Vote Mongolia гэдэг нэвтрүүлэг үзсэн юм аа. Харин ч аятайхан л ярьдаг залуу байна лээ. Хэ хэ. Энэ байтугай, ёстой хачин яриатай, үг хэллэгтэй хүмүүс байж л байдаг. Харин ч зоригтой юм. Өөрийнхөөрөө байж чаддаг.

ОЖ-г үздэг хүмүүс минь та нар авах гээхийн ухаанаар хандаад, гадуур явж байхад нь барьж аваад байдгаа болих хэрэгтэй дөө. Учиргүй барьж аваад зодоод нүдээд байхаар залуу биш л байна шүү дээ.

Харин ч дээр нэг хэдэн залуучуудын, жим дотор суучихаад нээх сонин том том яриад л, эмэгтэй хүнийг сарын тэмдэг нь ирчихсэн юм уу? Юу юу ч билээ? Хачин юм зүйл яриад л байсан. Хажууд нь бас нэг олны танил бололтой хүүхэн суучихаад дунд нь бас маазраад л сууж байсан. Шал дургүй хүрээд шууд л сувгаа сольсон. Тэдгээр залуусын хажууд зүгээр л санагдсан шүү.

Бие хаа нь булчинтай шөрмөстэй байж болно оо, толгой тархиа, хэл яриагаа жаахан хөгжүүлэх хэрэгтэй юм шиг санагдсан шүү, тэдгээр залуус...

За тэгээд бариад идчихэв дээ. ОЖ-г өмөөрлөө энэ тэр гээд. Ер нь нийгмийн цөөнх болсон, эмзэг давхарганыхныг нэг их оролдолгүй, харин ч дэмжээд, бүр болохгүй бол зүгээр л орхичих хэрэгтэй юм шүү дээ.

За тэгээд бүгдэд нь амжилт шүү... Дор бүрнээ хичээцгээе ээ....

Амттай байг ээ

Суугуул мужийн брэнд бүтээгдэхүүн. Эхний блогтоо зөндөө бичиж байсан шүү. Сонирхвол орж уншина биз дээ?

Өнгөрдөг жил жаахан маамаатай, нялх нойтон биетэй гээд дарж амжаагүй. Дарах юмсан гэж бодож явтал зарагдаад дууссан байсан.

Энэ жил бүр анаж байгаад л худалдаж авсан. Амттай байг ээ. Энэ жил халуун чинжүүгээ бага шиг хийнэ. Учир нь дунд зулзага гашуун нясуун байна гээд иддэггүй юм. Сургуулийн үдийн хоолонд өгдөг, түүнийг бол нүдээ аниад л иддэг гэсэн. Үгүй энэ сургуулийн үдийн хоолонд талархаад баршгүй...

Нэр нь шагар сонгино. Ном дэвтэр, толь бичиг энэ тэр сөхөж явсаар энэ шагар гэдэг үгтэй таарсан. Их олзуурхаж билээ.

Хажуугийн ууттай нь зориулалтын уксус? Цагаан гаа энэ тэр гээд бусад ногоог ч дарж болдог.

Зарим азтай жилд шагар сонгиноо хүнээс үнэгүй авах тохиолдол байдаг л юм. Үнэгүй зүйлд нугасгүй шүү дээ. Хэ хэ. Нэг ийм уут нь 1 кг, үнэ нь 800-1000 иений хооронд. Мэдээж дээрээс нь НӨТ-аа нэмнэ. Олон кг-р нь авбал бас л хөөрхөн үнэтэй болж байгаа биз? Би энэ жил 2 кг-г худалдаж авсан.

Үүнийг өдөрт 3-5 ширхэгийг идэж байвал цус өтгөрөхөөс сэргийлнэ, зүрхний үйл ажиллагаанд сайн л гэдэг юм. Элсэрхэг хөрсөнд тариалдаг. Цэцэглэх үеэр түүнийгээ бас аялал жуулчлалын нэг хэсэг болгоод сурталчлаад байна гээч, айхтар золигнууд чинь.

Би яг цэцэглэх үеэр нь очих гээд л амжилгүй өнгөрөөчихөөд байна. Энэ жил баба вируснээс болоод бас л амжсангүй. Ирэх жил цаг сайхан болохоор сайхан зугаална аа гэж занаад л, баба вирус дарагдахыг хүлээж байна даа гэж...

Эдний энэ айхтар зан чанараас бас суралцаад л явчихмаар санагдана аа. Монгол хүн байна даа, яаж зүгээр байхав. Хэ хэ.

За бүгдэд нь амжилт, та бүхний ургац бас арвин байг ээ...

Хотын захиргаа

Саяхан хувийн ажлаар хотын захиргаа оров оо. Амжуулах ажил минь ер бодогддоггүй, бушухан 00 орох минь гэж л бодон явлаа.

Учир нь гэрээсээ гараад багыгаа албанд хүргэж өгчөөд дараагаар нь хотын захиргаа орох төлөвлөгөөтэй байсан юм. Ажил төлөвлөгөө ёсоор л явагдсан л даа. Гол нь гэрээс гараад л гэдэс базалж эхэлсэн.

Гүрийсээр байгаад хотын захиргааны 00 барааг харж санаа амрав. Биеэ ч засав. Хи хи.

Шинэ барилга нь ашиглалтад ороод удаагүй. Би ч хоёр дахь удаагаа ирж байна. Урд нь ирэхдээ 00 ороогүй юм байна.

Мэдээж шинэ барилга болохоор гял цал л байна. 00 нь хүртэл. Энд нэг сайхан нь хаа ч явсан жорлон сайтай. Манайд Идэрээгийн ээж Оюунгэрэл жорлонгоо өөрчилье гэдэг төсөл? хэрэгжүүлээд, ухуулаад л, танилцуулаад л явдаг тийм ээ? Би нарийн ширийнийг нь сайн мэдэхгүй. Лекцэнд нь сууж, яриаг нь сонсох юмсан гэж боддог...

Угаалтуур нь их хөөрхөн болжээ. Урдны барилгыг бодвол өнгө үзэмж, дизайн нь ч өөрчлөгджээ. Өөрийн эрхгүй ухаалаг утас руу гар явсан. Бодвол эндээ ингэж бичих гэсэн бололтой.

Блогоо өдөр бүр бичихийн тулд толгой, гар өөрийн эрхгүй ингэж ажилладаг болсон бололтой. Дадал болчихож гэж бодлоо...

Гоожуурын цоргоны хажууд байгаа нь шингэн саван. Хэлүүлэлтгүй мэдээжийн юм хэлчихсэн үү? УУчлаарай. Хэ хэ.

Гэснээс хотын захиргаа хүн ихтэй байсан. Татвар төлөх, бас засгийн газраас өгч байгаа мөнгөний тухай асууж лавлах зүйл ихтэй бололтой.

Би ч бас тэгж байгаад асууна даа. Энэ удаад арай өөр ажлаар орсон. Том зулзагын сургуультай холбоотой.

За түр баяртай. Ядаргаатай, 00 ч зүгээр орчихгүй тийм ээ? Хи хи. Бүгдэд нь амжилт шүү...

Хөөрөх мөч

6 сард энэ номоор амьсгална. 5 сард дайнтай, хэцүүхэн сэдэвтэй номоор амьсгалсан.

Мөн нэг сүрхий бүсгүйн санал болгосон номыг захиалмаар байдаг. Цаг гардаггүй...

Энэ номыг монголоор биш, англиар биш, япон хэл дээр уншихаар шийдээд. Захиалаад, номын дэлгүүрт ирэхээр нь гялс очоод, худалдаад авчихсан. Гэхдээ нэлээд дээхэн, он гаргаад байх.

Ширээг минь хэсэгтээ чимсэн. Би ном зээлээд, нэг бол худалдаж аваад ширээн дээрээ хөглөрүүлж байлгадаг. Зулзагууд минь дэлгэж харах байх гэж бодоод. Унш гэж тулгахгүй санаатай.

Өөрсдөө унших хүсэл нь төрөөд, уншвал гоё. Түүнээс унш гээд тулгачихвал сэтгэлдээ үлдээж уншихгүй тийм ээ? Мөн ээж одоо үглэлээ гэж бодно, тийм ээ. Хатан ухаант ээжийн нэгэн арга ухаан шүү дээ. Хи хи.

Энэ хүүхэд хүмүүжүүлнэ гэдэг чинь асар их ухаан заах ажлын нэг шиг... Хичээж л явна даа.

Аливаа бичлэгийн минь оршил хэсэг их урт болдог тийм ээ? За яахав ээ яахав. Цаадах чинь бичих дуртай юм. Тэгээд л СБА гээд байдаг юм шүү дээ.

Уншаад дөнгөж эхлээд 30-д хуудсан дээр явж байна. Жирэмснээс хамгаалах эм тариа, бэлдмэлийг хөгжил буурай орнуудын эмэгтэйчүүдэд олгох, ойрхон амьдран суугаа газраасаа худалдаад авч чаддаг байх, хүүхэд төрүүлэх цаг үеэ эмэгтэйчүүд өөрсдөө шийддэг байх эрхийн тухай уншаад л явж байна.

Хоёр охинтой хүнд их чухал сэдэв. Энэ талаар дан ганц эмэгтэй нь санаа зовоод , толгойгоо гашилгалгүй, эрэгтэй нь ч гэсэн санаа тавьдаг байх хэрэгтэй санагддаг. Тэгэхээр эрэгтэй хүүхдэдээ ч энэ талаар ярьж өгөх, хариуцлагатай хандах ёстойг зааж сургамаар тийм ээ?

Бага зулзагадаа зааж өгнө өө. Хэ хэ. Бас л халуухан сэдэв учраас энэ номыг л унш гэж өөдөөс нь сарвайна даа. Хи хи.

За тэгээд зохиогчийнх нь тухай бичих илүүц биз? Мелинда Гейтс. Майкрософт компанийг үүсгэн байгуулагч Билл Гейтсийн эхнэр. Англи хэл устай бол интернэтээс хайгаад уншаарай.

Ямартай ч энэ удаад уншиж буйгаа хэлж бичлээ. Дуусаад өөрийн гэсэн бяцхан тэмдэглэл, бодролоо бичнэ ээ.

Хагас сайнд сайхан уншина аа гээд л боддог юм. 60 чавганцын ажил дийлдэхгүй юм даа гэж.

За та нартаа бас ном унших ажилд нь өндрөөс өндөр амжилт шүү.

Баярын мэнд ээ.

Шинэ сар, шинэ долоо хоногийн мөн Эх үрсийн баярын мэнд хүргэе ээ. Монголд амраад сайхан, тэрийгээд л хэвтээд байна уу? Нэг бол зулзагуудаа баярлуулах гэж шогшоод л явж байна уу?

Бид бүгд ажил албандаа марш. Энд ямар манай баярыг тэмдэглэх биш. Бараг өөрсдийнхөө баярыг ч тэмдэглэж мэддэггүй улс чинь. Хэ хэ. Эд нар баярыг гэхдээ их төсөр тэмдэглэж чадаад байдагт атаархаад байдаг юм.

Боломжтой айлууд нь гадуур хооллолоо. Гэхдээ энэ ихэнхдээ үр хүүхэдтэй айлууд. За тэгээд ганц бие, хүүхэдгүй гэсэн айлууд бол гадуур гарч хооллох ч үгүй.

Баярын өдөр боллоо. Амарлаа. Гүйж харайдаг нь гарч гүйлээ харайлаа. Дэлгүүр хэсэх дуртай нь дэлгүүр хэслээ. Гэр зуур амрах нь гэр зуураа хийцгүйрээд амарлаа. Тэгээд л болоо.

Манайхан шиг бөөнөөрөө цуглаад, идээд уугаад, шартаад, өрөнд ороод, байдгаа барж, болсон болоогүй чихэр жимс идэж баярладаггүй. Үүнд нь би дуртай.

Зарим нэг хүмүүс хэлдэг л дээ. Их уйтгартай биш үү? Найз нөхөдтэйгөө уулзахгүй, инээж наргихгүй гэж гайхдаг л даа. Нэг бодлын тийм л байх. Хүн хүний харах өнцөг өөр л дөө. Баяр баяслыг заавал идэж уусан, уулзсан учирсан зүйлсээс биш, өөр жижиг сажиг зүйлсээс ч авч болно тийм ээ?

Эх үрсийн баярын өмнөхөн нэгэн сайхан ээж үртэйгээ өндрөөс нисэв. Дөрвөн сайхан үрс минь энэ хорвоогоос дэндүү эрт буцчихлаа гээд сэтгэл шимшрүүлсэн хэрэг гараад, сэтгэл санааг минь үймүүлээд хаячих юм.

Бид нэг л их баяраас баярын хооронд, сонгуулиас сонгуулийн хооронд л өнөө маргаашаа болгож амьдраад байна аа. Жаахан алсыг, жаахан ирээдүйгээ харсан үйлдэл хийхгүй байна тийм ээ?

Бид өчигдөр бараг тэмдэглэчихсэн дөө. Хоёр сүмо агаа ирж бид цуйван хийж идсэн. Хоол болж байх хооронд хань ижил нэгтэй нь шагай шүүрч тоглосон. Хөдөө өссөн гэсэндээ, мөн аавыгаа шагай шүүрэхэд нь хажуунаас нь хардаг байсан гэсэн шавь сайн шүүрдэг юм билээ.

Дараа нь бид талцаад хөзөрдсөн. Эртээд тэгж хөзөрдөөд манай гэр бүл хожигдчихсон юм. Ойрд хөзөр тоглоогүй төсөөрсөн байна лээ. Харин энэ удаад бид хожсон. Хэ хэ.

Дараа даалуудахаар болсон. Харин ч нэг хожно шүү гэсэн итгэл төгс байна. Юун төлөө эмээтэйгээ даалууддаг байсан билээ дээ?

Энэ удаагийн сонгуулиар эх орноо гэсэн, хувийн шуналгүй, ёс зүйтэй, ичих булчирхайтай хүмүүс гарч ирээсэй, сонгогдоосой гэж л хүсэх үлдээд байна  дөө.

Бидний баяр нэг иймэрхүү. Аан тийм оройд нэхэж байгаад ганц халбага виногоо уухаа мэднэ ээ цаадах чинь... Маргааш болтол баяртай.

Аан тийм хогоо гадаа хаяж болохгүй гэж бяцхан хөөрхөн үрсэддээ зааж өгөөд үлгэрлээрэй...