Санаж явмаар үгс хэд хэд гарсан. Тэмдэглэж авав. Учир нь хааяа маниас илүү бидний түүхийг мэддэг япон хүн мэргэн үгс хэлээд, асуугаад байдаг юм. Ингэж бичвэл ой тойнд үлдэх нь арай илүүтэй юм даа.
- Дайсан гэгч хэлж ирдэггүй, яг л өвс ногоо шиг хөлийн дороос чив чимээгүй ургадаг ажээ.
- Сэтгэлийн доторхи дайсан...
- Ирт сэлэмнээс итгэл бишрэл илүү хүчтэй.
- Хүнд өөрөөс нь илүү аюултай дайсан байдаггүй.
- Олны сэтгэлийг эзэмдэн дагуулах нь энэ ертөнцийн хамгийн их хүчийг олох ганц арга зам.
Өүлэн
Их дагина, дарь эх мэтээр л дүрсэлдэг дээ, бид. Асар их ухаантай, хатуужилтай, тэсвэртэй, дайчин гээд л хөврөх байх. Насан залуудаа хань ижлээсээ салаад өнчин хоцорсон хүүхдүүдээ тэжээхийн тулд их л зовлон амсаа биз?
Эр хүний нөмөр нөөлөг хэрэгтэй л байсан биз? Эр хүний хайр энхрийллийг хүсээ л биз? Анхны хайрт Чилэдүд биеэ сул тавьж өгөн, хагссан тачаалаа тайлж буй нь, Мэнлиг харцтайгаа амраглаж буй зэргийг нь учиргүй ойлгож хүлээж авав. Эмэгтэй хүн хэдий цэвэр ариун, хань ижилдээ үнэн ч байх ёстой ч хүн л болсон юм хойно " хүснэ, тачаадна" тийм ээ?
Гэхдээ л эдгээр үйлдлийнхээ дараагаар сэтгэлээ чангалж, овог аймгийнхаа төлөө, хүүхдүүдийнхээ төлөө хийж буй үйлдэл, ааш зан нь цаанаасаа л хатан ухаан гэгч нь тэр байх даа гэж бодов.
Бодохоор бас л энэрмээр, өрөвдмөөр, хайрламаар тийм ээ. Хүүхэд бүрийнхээ онцлогийг тунгаан бодон, эргэцүүлэн, харьцуулан, ажиглан, тунг нь тааруулан харилцдаг байж, хүмүүжүүлдэг байж.
Эхийн ажигласнаар бол Хасар нь шулуун шударга, бодсон санаснаа ил хэлчихдэг, хэлсэн үгэндээ хүрдэг.
Харин Тэмүжин болохоор нэлээд дотогшоо, одооныхоор бол нэлээд санаатай, биеэ барьж чаддаг, тунгааж байж үйлдэл гаргадаг.
Гэхчилэн хөвгүүдийнхээ зан авирыг ойлгон, тааруулж харьцана, сургана. Агуу их удирдагчид төрүүлээд өсгөчихсөн эх хүнийхээ хувьд асар их үр өгөөжтэй, үржил шимтэй байгаль эх нь байжээ.
"Токсик эцэг эх" номонд байх аа? Эх хүн гэдэг бол нэг үржил шимтэй байгаль эх буюу газар нь болдог, нэг бол эсрэгээр нь зарим нэг ээжүүд ямар ч үржил шимгүй хатанги байгаль эх шиг л байдаг гэсэн үг гэж бичсэн байхтай таарсан. Үүний гол санаа нь эх хүний үр хүүхдэдээ өгдөг хүмүүжил, үнэт зүйл зэргийг газартай зүйрлэн хэлсэн.
Үр хүүхдүүдээ эвтэй найртай байхыг чухалчилдаг байсан ч эрх мэдэл, хаан ширээний суудлын төлөө ямагт тэмцэлдэж ирсэн нь одоо ч бидний цусанд багаар ажиллаж чаддаггүйн, хамтарч цуглаж ямарваа нэг арга хэмжээ зохиож чаддаггүйн эх сурвалж ч юм шиг. Хэ хэ.
Бурууг бусдаас хайгаад байна тийм үү? Хи хи.
Өө тийм, Бөртэ, Зүчи хоёрыг өмгөөлөн хамгаалан, сайхан сэтгэлээр хандсан нь үнэхээрийн бахархам, биширнэм.
Тэмүжин
Хар багаасаа тэнгэрт мөргөдөг байж.
Чингис хааны хэн хүнийг үнэлэх хамгийн гол хэмжүүр нь үнэнч сэтгэл юм.
Маш дотогшоо, бодсон санаснаа шууд хэлдэггүй, нэлээд бодод тунгааж байж хэлдэг, одооныхоор бол зэвүүн.
Хүмүүсийг тэр энэ гэж дорд үзэлгүй, хэнийг хэзээ яаж ашиглах вэ? Хэдийд хэний санаа оноог сонсох вэ? гэж эргэн тойрныхоо чанарыг ашиглаж чаддаг, авч чаддаг хүн байсан мэт. Бусдын алдаа оноо, хэлсэн ярьсныг овжин ашигладаг байж.
Эзэн Чингис хаан минь маш том зорилготой, амбицтай, харизмтай хүн байсан шиг байна шүү. Бүр тэр хар багаасаа буюу дөнгөж 18 настайдаа л дэлхийг эзэлнэ, өөрийн улсыг байгуулна гэж зорьж байсан шиг санагдав.
Хасар дүүгээ, Зүчи хүүгээ алчихдаг гэж гардаг. Үнэний ортой байж мэдэхээр. Учир нь өөрийнх нь зарлигийг зөрсөн, өөрт нь нэлээд саад болохоор, өрсөлдөгч болохоор хүмүүсийг алахыг нь алаад, зайлуулахыг нь зайлуулаад явчихдаг. Нэлээд зэрлэг, балмад, хүний мөсгүй ч юм шиг.
Мөн багаасаа тэнгэрт хүслээ хэлж, мөргөдөг, тэнгэртэй ярьдаг, тэнгэрийг шүтдэг хүн байжээ. Тэнгэр шүтээн гэдэг нь хүний сэтгэл дотор байдаг гэжээ.
Нэлээд бясалгагч, ихийг тунгаадаг хүн байсан шиг.
Бөртэ хатныгаа хайрлахын зэрэгцээ Зүчийг төрүүлсний дараагаар гар хүрдэг байсан гэж бичсэн байсан нь үнэний ортой ч байж магад гэж бодсон. Хэ хэ. Жавхлан юм даа.
Бөртэ үүнийг нь асар их хүчээр тэвчсэн нь эргээд авааль нөхрийнхөө хүндэтгэл, хайрыг хүртсэн гэлтэй.
Хасар
Их дажгүй хүн байсан бололтой. Чингис хааны маш том өрсөлдөгч байж. Тийм ч учраас хороогдож, нас баржээ. Хаан болчих санаатай л байсан байх мэдээж, тийм үү? Их дайчин, хурц зантай... Ямар сайндаа л Хавт Хасар гэх вэ дээ?
Хэрэв надаас хэнтэй нь суух вэ? гэвэл Хасарыг л сонгох байсан. Аая. Их санасан уу? Ха ха. Ээждээ, гэргийдээ, үр хүүхдэдээ, ойр тойрныхондоо энэрэнгүй ханддаг байж. Яланугяа ижийгээ их ойлгодог, ижийдээ их хайртай нэгээ байсан бололтой.
Ахынхаа их үйлсэд хоёргүй сэтгэлээр зүтгэсэн. Түүнийхээ хариуд хороогдчихсон нь жаахан харамсалтай.
За тэгээд бусдаар манайхны сайн мэдэх түүхэн хүн...
Энэ удаад ингээд өндөрлөе. Бусад дүрүүдийн тухай дараагийн бичвэрт.
Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье.