Сэтгэлзүйн тууриуд

Ээлжит ном. Монгол зохиолчийнхоо номыг унших ч аяа бас жаргал шүү. Сэтгэлийн таашаал эдэлнэ. Учир нь хэл ам сугалчих гэсэн гадаад нэр ус байхгүй. Дүр, зураглал нь дотно сайхан.

Цэнд-Аюушийн Буянзаяагийн "Сэтгэлзүйн тууриуд". Мүракамигаас дутахгүй гоёхон, соньхон санагдсан шүү. Мөн л 18 тууриудаас бүрдсэн. Мүраками цаашаа шүү гээд хэлчихбэл шүтэн бишрэгчид нь уурлах юм болов уу? Хүн хүний сонирхол, таашаал өөр шүү гэдгийг ойлгоорой. 

Үзэл бодол жаахан зөрснийгөө өстөн болгочих гээд байдаг шүү, бид. Хи хи. 

Бас л сонин хачин нэртэй тууриуд нь цаанаа л нэг егөөдөөд байгаа мэт санагдана. Өнөөгийн ахуй амьдрал, дээхний тогтолцооны тухай л ёгтоор шүүмжлээд, хүүрнэн өгүүлээд байх шиг санагдана шүү. 

Хүний дотоод нэлээд руу өнгийсөн, юу бодож сэтгэдгийг яруу тодоор харуулсан мэт... Олноороо нийлээд ирэхээрээ бас л муйхар хүч, муйхар зан ч дийлчихдэг гэдгийг хэд хэдэн тууриас нь харж болохоор. 

"Шар харганын туурь" инээдтэй ч юм шиг хэрнээ залхуу хойрго улсуудын балаг, итгэмтгий гэнэн хүмүүсийн балаг, өөрсдийг нь сүйтгээд байхад л итгэл үнэмшилдээ автаад, домог мэт худал ярианд итгээд бүгд багтраа өвчтэй болж байгаа нь харамсмаар. 

Зэрлэгээ зулгаахгүй, хашаагаараа дүүрэн зэрлэгтэй. Өөрөөс нь өндөр ургасан шарилж дундаа өлгийтэй жаахан хүүхдээ бүүвэйлээд суух юм энэ бүсгүй гэж ижий минь өмнөөс нь бухимдаад, өлгийтэй жаахныг нь бодохоор л тэр өндөр ургасан зэрлэгийг нь түүгээд өгчихмөөр санагдаад гээд л нэлээд дээхэн хажуу хавирганыхаа айлыг шүүмжлээд байсан дүр зураг л буугаад байлаа.

"Үүдэл эцгийн туурь" бас л зэвүүн. Нэгэн овог айл ирсэн зочноо хэрхэн хүлээж аваад, хэрхэн харж хандаад, хэрхэн нүд үзүүрлээд, хэрхэн хөөж туугаад зэрэг үйл явдал гарна. Энэ туурьд гарсан нэг ишлэлийг бичих үү? 

"Өнгөнд шунан, жөтөөнд сохорсон эм хүн гэдэг үнэнд биш хүссэндээ итгэдэг."

Ер нь эмэгтэйчүүд бид их олон юмны утга учир, учиг нь болж байдаг гайхалтай хүмүүс юмдөө л гэж бодов. Хэ хэ. 

"Хондогын өвөлжөөний туурь"-д бас л эмэгтэй хүний нэгэн чанарыг ингэж бичсэн байдаг. 

"Эмэгтэй хүний мөн чанар нунж дорой санагдах эр хүнийг тэсэн тэвчдэггүй бололтой."

Үнэн ч юм шиг. Эрчүүд цаанаа л нэг зоригтой, чиглүүлэгч байвал гэж санагддаг даа. Гэхдээ эм хүйстэндээ зөөлөн байх ёстой. Хо хо. 

Энэ туурь бас л хөөрхийлөлтэй. Хондогын өвөлжөөн дээр хүн боогоод үхчихсэн байхыг хараад бусдадаа хэлж мэдэгдээд, тэгсэн дараахан нь өнөөх цогцос нь алга болчихоод. Хүмүүс түүний үгэнд итгэхгүй, эсрэгээрээ хий юм харлаа, хүн амьтан үймүүллээ гэж зэмлээд гээд л үйл явдал цааш өрнөнө...

Нэлээд сонин содон, тэр бүр хэл яриандаа хэрэглээд байдаггүй үгстэй таарна. Хэрэглээд сурчихвал ч тийм ээ? 

"Хуучин юмсын туурь" бас л сэтгэл рүү ёнк гээд л явчихна. Ижий аавууд хажуудаа байлгаад л байдаг нэг хүүхэд байдаг даа. Яахав тэр нь гэр бүлтэй, өөрийн гэсэн амьдралтай бол болж байна. Харин эсрэгээрээ тийм биш, гон бие гозон толгой байвал ч энэ туурьд гардаг Энхсүхтэй л адил амьдрал туулах юм болов уу ч гэж бодох шиг...

"Хүний төлөө амьдрах нь өөрийнхөө төлөө амьдрахаас ч илүү үнэ цэнтэй."

"Хүний амьдрах хүсэл үхэх хүслээс нь илүү үнэ цэнтэй."

"Булингарт голын туурь"-ийг уншихаар яг л өнөөгийн Улаанбаатар хотын дүр төрх нүдний өмнүүр жирэлзээд, сэтгэл хөндүүрлэв. Туул гол жаахан байхад минь их том сүрлэг гол байж дээ, би ч өөрөө жаахан байж дээ гэж бодон бодон уншив.

Гэснээс би "Морин уруул" номонд нь дуртай, хайртай. Дараа боломж гарвал бусад бүтээлээс нь ч авч уншина даа. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье.