2025年8月4日月曜日

Хөгшин чоно ульсан нь

Монгол дахь таньдаг "сайн" ахаас "сайн" дүүдээ илгээсэн ном. Цаг төрийн үймээн романыг нь номын клубынхан минь хэдэн жилийн өмнө уншсан. Ихээ урт зохиол байж билээ. Харин энэ удаагийн тууж нь хөөрхөн, богинохон. Агуулга нь харин "зэвүүн". Хи хи. 

Тухайн цаг үедээ хэвлэхийг хориглож байсан гэнэ. Уншаад, яг юуг нь эсэргүүцээд, яагаад хорьсон болохыг нь нэг л ойлгосонгүй. Зүгээр л нэг чонын тухай өгүүлсэн байх шиг. 

Донровын Намдаг "Хөгшин чоно ульсан нь". Гэхдээ байна аа? Зүгээр ч нэг чонын тухай биш шиг байгаа юм. Цаад санаа нь хүний амьдралын бэрхшээл зовлон, тэсвэр тэвчээр, хатуужил, гоо сайхны үнэ цэн, хүчтэй хүчгүйн харилцаа, өтлөхийн жам ёсыг монгол чоноор төлөөлүүлэн өгүүлсэн шиг... Бодоод тунгаагаад суух нь ээ. 

Нэг их сайхан бүсгүй байлаа. Олон эрчүүдийн харааг булаана. Сэтгэлийг гижигдэнэ. Араасаа гүйлгэнэ. хамгийн хүчтэй нь сонгогдоно. 

Харчуулаас нь тэсвэр хатуужил, ухаан шаардана. 

Тэгээд бодсон ч хэвлэхийг хорьсон нь гайхалтай. Ойлгоогүй. Хо хо.

1926 онд Германд суралцахаар явсан 35 хүүхдийн нэг гэнэ. Эвий минь, эвий минь. Хоёр ч удаа хэлмэгдсэн байх юм. 

Жүжгийн голцуу зохиол бичдэг байжээ. Тэр ч утгаараа "театрын" хэмээн дуудагддаг байсан гэнэ. Хүн байгалийн шүтэлцээг олон олон зохиолдоо шигтгэж өгсөн байдаг гэнэ. 

Уг номд багтсан бусад богино өгүүллэггүүдийг нь уншихад ч тодорхой харагдана. "Эхт хүн" өгүүллэг нь эхэндээ энэ ч яавч засрахгүй нь гэж уншиж явснаа төгсгөл хэсэгт уярам байлаа. 

"Нян хорхой" өгүүллэг нь бас л мэдүүштэй агуулгатай байлаа. Настай хүмүүсийн биеийн байдлыг ажиж байх ёстой юм байна. Эмч хүний ажигч, соргог зан их чухал гэдгийг ойлголоо. 

Тээврийн жолоочийн тэргэнд дайгдаж суугаад, замдаа төрчихдөг. Ээ дээ, манайхны энэ хэнэггүй занг уу? Төмөрхүү энх тунх бойжсонд нь санаа амрав. 

Гэх мэтээр би зохиолдоо орж уншина аа. Ижий минь охиноо номнуудаа уугаад л байж байна гэсэн чинь "номын цагаа солио тусчихав аа" гэсэн. Уран зохиолын ном уншаад нэг их номын цагаа солио тусчихгүй байх өө, харин ч бясалгал болдог гэсэн ижий минь л гэлээ. 

Харин мэргэжлийн ном, зэрэг дэв хамгаалах гээд өдөр шөнөгүй ном уншаад, бүр "донтоод уувал" тусчихаж магад л юм. Зэрэг дэв хамгаалах гээд хичээж буй эрдэмтэд минь хааяа тархиа амрааж байгаарай. 

Гоё ном бэлэглэсэн сайн ахдаа дахин баярлалаа. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

2025年8月2日土曜日

Жолоодогч

8 дугаар сар минь сайн байна уу? Энэ сардаа ч олон олон ном унших болно оо. "Мангар өөдрөг бай" гээд нэг үг яваад байл уу? Өөдрөг, цоглог байхыг хичээнэ ээ...

6 сард Монгол явахдаа худалдаж авсан гурван жижигхэн номны нэг. Тэдэн дундаа хамгийн зузаан нь. Зузаан ч гэж дээ ердөө л 256 хуудас. 700 гаран хуудас ном уншчихдаг хүнд юухан байхав дээ, тийм ээ? 

7 сард уншсан номны 5 дахь. Софийн ертөнцийг 6 дугаар сард эхлээд, ихэнхийг нь 6 сард уншсан тул 7 сард уншсан номны тоонд оруулахгүй гэж шийдэв. Хэ хэ. 

Япон зохиолчийн ном. Сүүлийн үед япон хэлнээс их орчуулдаг болжээ. Сайхан санагдаж байгаа. Монголчууд япон хүний сэтгэхүй, оюуны цар хүрээнээс жаахан ч болтугай мэдэж аваад...

Китагава Ясүши зохиолчийн "Жолоодогч" гэдэг ном. Сонирхолтой санагдсан. Таалагдсан. 

Зохиолчийх нь тухай бас сонирхож уншсан, нетээс л дээ. Бас л сүрхий нийгмийн идэвхтэй нэгэн байна лээ. Нэлээд хэд ярилцлага байсан. Нэг завандаа сонирхоно оо. 

Даатгалын компанийн хүмүүс их л явж харагддаг, ганц нэг хүнтэй уулзаж л байсан. Мөн сүүлийн үед манай монголчууд хүртэл даатгалын компанид ажиллах нь нэлээд түгээмэл болсон байна лээ. 

Миний мэдэхийн нэлээд хэдэн бүсгүйчүүд бий. 

Би ч нэг хэсэг даатгалын компанид ажилд ордог юм билүү? гэж бодоод амжсан шүү. 

Гэх мэтчилэн зохиолын гол баатар даатгалын компанийн ажилтан гэж уншиж эхлээд л сонирхолтой санагдаад, нэг их хугацаа шаардалгүй уншаад дуусгав. 

Гол дүрийн баатар Шиүчи даатгалын компанид ажилладаг. Ажилдаа нэг их дуртай ч биш, ашиг орлого, зарлага л бодсон, нэлээд бухимдалтай явдаг 45 настай эр. Шинээр үйлчлүүлэгч олж, даатгалд хамруулна гэдэг нь нэлээд самбаа, ур чадвар шаардсан ажил тул өөртөө итгэл муутэй, мөн өөрийн өдөр тутмын нэгэн хэвийн амьдралдаа сэтгэл хангалуун бус явдаг. 

Түүний дүнсгэр царай, ажил ажил гээд ар гэртээ цаг гаргах цаггүй, цаггүй ч гэж дээ сэтгэлгүй байдал нь өнөө цагийн японы нийгмийн дүр төрх. Ялангуяа эрчүүдийнх нь нийтлэг зураглал. 

Сургуулийн элдэв арга хэмжээ, хүүхдүүдийн асуудал, нийгмийн сайн дурын асуудал зэрэгт эрчүүдийн оролцоо бага, ихэвчлэн ээжүүд, эхнэрүүд л оролцдог юм. 

Бодвол аавууд яг л энэ Шиүчи шиг л ажилдаа түүртсэн, бухимдсан, ар гэрийн асуудлыг ярьшигтай, төвөгтэй гэж боддог байхдаа гэж бодон уншлаа. 

Азаар Шиүчи нэгэн азарган бороо шаагисан өдөр таксинд суун, охиныхоо сургууль руу явна. Тэрхүү таксиных нь жолооч болон таксины үйлчилгээ нь хачин жигтэй, түүнээс хойш үе үе уг такси гэнэт гарч ирэн жолооч нь түүнтэй ярилцана. 

"Ямар ч байсан үүнийг битгий мартаарай. Аз огцом шовойдог эгшин, тийм газар гэж амьдралд байдаг юм. Түүнийг барьж авдаг антенна бүх хүн байдаг гээд ойлгочих. Тэр антенна таныг өөдрөг, цоглог байх үед хамгийн сайн ажилладаг юм. Эсрэгээрээ ааш муутай байх үед тэр антенна ажиллахгүй. Асар том аз дөхөөд ирж байсан ч ердөө л ааш муутай байснаасаа болж антенна нь ажиллахгүй хамаг азаа алдчихдаг..."

"Хаана ч, хэзээ ч өөдрөг, цовоо, гэгээлэг байхад л болно. Хаана ч, хэзээ ч шүү."

"Ямар ч үед хүний нүдэнд хоногшихуйц өөдрөг, цоглог бай."

Хэмээн таксины жолооч Шиүчид зөвлөдөг юм. Мань хүн гэхдээ эхэндээ чадахгүй ээ, гарч ирсэн азыг алдчихдаг. 

Гэснээс ганц японд ч биш монголд ч дүнсгэр, ууртай хүн их тийм ээ? Монголд бол илт загнаад явчихдаг. Японд хаа очиж илт загнахгүй, хяламхийн эвгүй хардаг. Хи хи. 

"Суурь төрх нь урвагар хүмүүс өдөр тутмын амьдралдаа таарах аз жаргалын үрийг яагаад ч анзаарч чадахгүй."

Гэж байна шүү. Ширүүн төрхтэй хүмүүс толинд харан, инээмсэглэл тотруулах, царайгаа зөөллөх дасгал хийх хэрэгтэй юм шиг санагдав. 

"..."таны сонирхолтой гэж харж чадахгүй байгаа зүйлийг өөр хүн тэнд сонирхолтой" болгож хараад байна шүү дээ."

Үнэн. Миний сонирхохгүй зүйлийг бусад хүмүүс сонирхоод "амжилт" олоод байна. Хо хо. 

"Бусдын аз жаргалын төлөө өөрийнхөө цагийг зарцуул." 

"Хэн нэгний хичээл зүтгэл, шаргуу төрхөнд бусдын азыг даллах хүч ч байдаг юм."

"Эерэг хандлага гэдэг чинь амьдралдаа тохиолдсон юм бүхнийг миний амьдралд гарцаагүй шаардлагатай учраас тохиолдсон эрхэм чухал туршлага гэж бодож чадахыг хэлэх байх."

"Юуны өмнө хэн нэгэнтэй өөрийгөө жишихээ больсон нь дээр байх. Бусдын амьдралтай харьцуулахаа болиод, өөрийнхөө амьдралд л төвлөр."

"...таны өглөө идсэн ганц тагш будааг бэлдэхийн тулд ертөнц бүхлээрээ оролцдог."

Гэх мэт гоё гоё мөртүүдтэй таарсан. 

За тэгээд ямар учиртай такси байгаад "Жолоодогч" нь хэн байв гэдгийг уншиж үзэж байж л мэдэх байх тийм үү? 

Амьдралыг үзэх үзэл, өвөг дээдсийн ач гавъяа, өөрийн амьдрал, хандлага зэргийг эргэн харахад энгийн, сайхнаар хүүрнэн өгүүлсэн зохиол байлаа. 

Уншихад илүүдэхгүй хөөрхөн ном байлаа. Япон хэлээр нь унших хүсэл төрсөн. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье.