Нарита

Бас л 6 сард адал явдалтайгаар очоод, нисээд буцаад ирсэн. Энэ удаад хүн тосох гэж л очсон. Ирэх жил чадвал бас хүн тосоод, эсвэл өөрөө томилолтоор явах гээд энэ газарт дахин ирэх юм шүү. 

Ирэх оныхоо дэвтэрт бичиж тэмдэглэнэ ээ. Эх орондоо очоод ирэх, нисэх орж хүн тосох гэж томоос том бичнэ ээ. Бичсэн зүйл биелдэг гэж уншсан...

Хаанаас хүн тоссон нь ойлгомжтой. Танил үг харагдах ч цаанаа л нэг сайхан шүү. Олон жилийн өмнөхийг бодвол нэг их хоцроод байхгүй болсон, хүмүүс нь ч нааш цааш явж сурсан, ачаа бараа нь ч саатаад, шалгагдаад байх нь ховор болсон зэрэг нь том амжилт. 

Нүүр улайлгаад байх нь эрс багассан. Аэро Монголиа-г бодвол. Хэдэн жилийн өмнө бүтэн нэг өдрөөр шахуу хоцроод, дэмбэрэлтсэн. Хохироод л дууссан. 

Хоцрохгүй бол ажил алба ч харьцангуй цагийн хуваарийн дагуу явагддаг болсон.

Япончууд яс тас бэлддэг болохоор төөрөөд, будлиад байхгүй амар. Яг хаана бууж суух, хүнээ хүлээж байх хоорондоо буцаад явах зогсоол, суудлаа судлаад урьдчилаад очоод нягталчихна. 

Автобусныхаа билетийг худалдаад авчихна. Ер нь бэлтгэл ажлыг маш сайтар хангана. Заримдаа ч залхмаар, гэхдээ бас суралцмаар зан чанарых нь нэг. Олон жил болж буй би ч үе үе монгол зангаа гаргачих гээд байдаг шүү, нөхөр минь. Царгалдаж болохгүй шүү гэж өөртөө санууланхан явлаа. Хичээнэ ээ. 

Энд нэг өдрийнхөө өдрийн хоолоо идсэн. Хятадын зарим нэг нислэг цуцлагдаад тэгсэн үү? Хөл хөдөлгөөн зуныг бодвол багатай юм шиг л санагдсан. Ачаагаа өгөөд, суудлаа бичүүлэх гээд очсон аль хэзээний урт дараалал үүссэн байв. Ачаа ихтэй улс, том том ханхар залуус, хүүхнүүд. 

Жижиг хүмүүс дунд байхаар чинь том ханхар залуус, хүүхнүүд харахаар өөрийн эрхгүй л бахархах ч шиг болж байна лээ. Би өөрөө хажууд нь жижигхэн, гуалиг харагдах болохоор тэр шүү дээ. Ха ха. 

Жижигхэн, чөрийсөн хүмүүсийн дунд би том харагдаад байна, бүхий л талаараа. Хэ хэ. 

За ямартай ч хот хүрээ орж, сэтгэлээ нэг сайхан сэргээчихээд ирсэн. Жаахан л ядарсан. О.зулзага "ээж та гадуур ажилтай явж байхдаа хөгжилтэй, жаргалтай харагддаг" гэсэн. Үе үе ингээд гадуур явж байх юм шүү. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

Ханэда

Зун 6 дугаар сард Ханэда нисэх онгоцны буудал орсон доо, нэлээд адал явдалтайгаар. Энэ удаад адал явдалгүй ч шинэ жилийн уур амьсгал ороод, гацуур модоо зассан Ханэда нисэх онгоцны буудал шинэ соргог байлаа. 

Одоогоос нэлээд олон жилийн өмнө бас шинэ жилийн уур амьсгал орчихсон байхад хэд хэд орж байсан л даа. Тухайн цаг үед нүүрном гэж байгаагүй, ухаалаг утасгүй байсан тул шууд ингээд гар утсандаа зураг буулгадаггүй байж. 

Зургийн аппаратандаа буулгана. Угаалгах нь ховор...

Энэ суугуул нутгийн минь онгоцны буудал. Би их эрт очсон тул ингэж хүнгүй зураг авч амжсан. Энэ сандалд угласан уут хөөрхөн санагдсан байх. Тэгээд л зураг дарсан байх өө. Заримдаа ч яагаад ийм зураг дарсан юм бол доо гэж бодоход хүрдэг. Хэ хэ. 

Мөн бүх зүйл ухаалаг утсаар явагддаг болж, их амар цаг хэмнэдэг ч болжээ. 

20 хэдтэй, 30 хэдтэй байхдаа орж үзэж байсан Ханэда нисэх онгоцны буудлын гацуур мод. Дэлгүүр хоршоо. Сэтгэл хөдөлсөн шүү. Худалдаж авахгүй ч ганган ганган дэлгүүр хоршоо хэсэх гоё тийм ээ. 

Тэгж хэсэнгээ нэг тийм хөөрхөн зүйл олоод худалдаж авах. Би 30 хэдтэйдээ үүгээр нэг дайрахдаа хань ижилдээ малгайны нэг хөөрхөн соронз авч билээ. Мөн гэртээ нэг хөөрхөн наалт авч байсан. Одоо ч гэрийг минь чимээд, хань ижлийн малгайнд өлгөөтэй байдаг юм. Тухайн үед охиддоо түлхүүрийн оосор авч байсан нь одоо ч гэрт харагддаг юм. 

Энэ удаад өөрийн эрхгүй сэтгэл гижигдсэн, бүр цаанаасаа нэг худалдаад авчих юмсан гэж бодсон зүйлтэй таарсангүй. Гэрийнхэндээ, ганц нэг хүнд бол амттан худалдаж авсан л даа. 

Оройн хоолоо Ханэда дээр идэцгээв. Нэг онгоцны буудлаас нэгний хооронд автобусаар явсан. Гадагшаа гарсангүй. Тэгэх цаг зав ч байсангүй тул нисэх дотроо нэг аятайхан гэсэн газар ороод л хооллосон.

Хааяа ч ингэж ажлын бөгчим өрөөнөөс гарч гадаах амьсгалаар амьсгалах ч сайхан шүү. Тийм үү? 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

Ногоочин болохоо шахсан нь

Монгол улсаас ирсэн мэргэжилтэнтэй хамт хэд хоног яваад өө. Газар үзэж, нүд тайлж, шинэ зүйл мэдэж, мэдэрсэн долоо хоногийг үдэв. Блогоо бичигүй удсаны минь шалтгаануудын нэг. 

Дотор хүн минь бол өдөр бүр л блогоо бичээд явсан шүү. Хэ хэ. Гол нь пс-гээ авч явах боломж гараагүй. Авч явсан ч ажиллуулж чадахааргүй байсан. 

Суугуул нутгийн минь бренд. Урт сонгино, цагаан сонгино гээд нэршил нь янз янз. Энэ ил харагдаж байгаа ногоон нь гол биш, хөрсөндөө нуугдаж байгаа хэсэг нь цагаан. Тэр цагаан нь их чухал. Цагаан хэсэг нь 27 см байх ёстой гэсэн дунджаар.

Энэ урт сонгинод би дуртай. Шөлтэй хоолонд хийхэд их гоё амттай болдог. Түүхийгээр нь ч идэхэд тохиромжтой. Би ч тэгээд сонгино, саримс түүхийгээр нь идчихдэг, идэж чаддаг хүн л дээ. 

Энэ зун хөдөө орон нутгийн хүүхдүүдтэй хамт хооллосон чинь буузныхаа ч билүү хуушуурныхаа ч билүү сонгиныг түүгээд байсан. Өөрийн хүүхэд бол ч зад загнаад идүүлмээр л байсан. Хэ хэ. 

Эгч нь амаа хамхиж сурах гэж байгаа. Чадахгүй ээ, хааяадаа...  

За байз? Энэ чинь ямар ногоо билээ? Мэргэжлийн хүн биш тул мартчихсан байна өө. Хэ хэ. 

Ногоо тариалдаг хүмүүс чинь ногоогоо анддаггүй юм билээ? Хараад л шууд танина. Мэдээжийн зүйл бичсэн үү? Хэ хэ. 

Нэг сүрхий зүйл нь нутаг усныхаа онцлогт тохирсон шинэ сорт гаргаж авахад анхаарч, гаргаж авсан сортоо арчилж, ургуулж, хэр тохиромжтой байна зэргийг нь судлаад явдаг юм билээ. Оюутнуудаараа судлуулаад, арчлуулаад л явчихна. 

Манайх бол ихэвчлэн гаднаас сорт оруулж ирж тариалдаг шиг байна билээ шүү. Яг монголынхоо хөрсөнд ургахад тохиромжтой, хүйтэн сэрүүн улиралд л хурааж авч болохуйц сорт гаргаж ирээд, нутагшуулаад явдаг бол тийм ээ? 

За мэргэжлийн бус, мэддэггүй хүнд эрээн цоохор гэдэг шиг бурсан бол уучилна биз? 

Улаан лоольны хувьд мөн л хэд хэдэн сорттой. Тоос хүртээдэг, хүртээдэггүй, эрт болцын гэх мэт байх жишээний. 

Ганц улаан лооль ч биш л дээ. Бүхий л төрлийн жимс ногоонд байна. Мөн бүх ногоог тариална гэж үздэггүй юм билээ. Цаг агаар зэрэгт нь тохиромжгүй бол японыхоо бусад мужууддаа даатгаад, тэдгээрээс худалдаж авах. 

Хүнсний дэлгүүрүүд нь ямар аж ахуйн нэгжтэй гэрээтэй байна, өөр мужаас авах бол өөр мужаасаа авчихдаг, өөрсдийн орон нутагт тариалсан бол өөрсдийнхөө аж ахуйн нэгжүүдээсээ авна. 

Хувийн аж ахуйн нэгжүүдээс гадна өрхийн тариаланчид ч бий. Жишээ нь наддаа үе үе цагаан лууван, сонгино өгдөг хөршүүд шиг минь. 

Намайг сонгино аваад харих уу л гэсэн, даанч би даргынхаа машинд дайгдаад, мөн өдөржингөө гадуур явж байгаад нэлээд оройдоо гэртээ харих байсан болохоор нэрэлхээд авсангүй ээ. Хэ хэ. 

Хүний машиныг сонгинын үнэр болгочихно гэж санаа зовов. Хүнд гай болохгүй амьдрах...

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье.

Уншигч

12 сарын эхний ном. Өөр ганц хоёр ном гаргаж ирээд, ил тавьчихсан. Учир нь тэдгээрийгээ хараад цалгардаж болохгүй шүү, хойрго хандаж болохгүй шүү, зогсоо зайгүй уншаарай гэж өөртөө сануулна гэсэн үг. Тэгж байж жинхэнэ уншигч болно, тийм үү?

За тэгээд сиймхий л гарвал номоо барьж явсаар, дэлгэж суусаар уншиж дуусгасан. Бас л сонирхолтой, өвөрмөц агуулгатай ном байсан шүү. 

"Бичиг үсэггүйгээ нуух гэж, ном сонсох гэж хичээх бүсгүй"...

Ингээд бодохоор өөрийгөө бичиг үсэгт тайлагдаагүй байна гэж төсөөлөхөөс ч аюумшигтай. Уншихгүй байна гэж төсөөлөхийн ч аргагүй. Уншиж чаддагтаа, уншиж буйдаа туйлаас талархсан даа...

Бернхард Шлинк "Уншигч" гэдэг ном. 1995 онд бичигдээд, гучин хэдэн хэлээр орчуулагдаад, тухайн үедээ нэлээд шуугиан тарьж байсан ном гэнэ. Олон ч нэр хүндтэй шагнал хүртсэн гэнэ. 

Агуулга нь байна аа? Тун догь. 15 настай өсвөр насны нэгэн хүү өөрөөсөө 21 насаар эгчмэд бүсгүйд сэтгэл алдрана. Яваандаа учир ургуулна. Нэлээд дотно харилцаанд орно. 

Энэхүү харилцааныхаа тухай өөр өөр цаг үед өрнөж буйгаар нь дурсан хүүрнэнэ. Үндсэндээ гурван хэсгээс бүрдэнэ. 

Эхний хэсэг нь гол баатруудын учрал. Бие биелүүгээ тэмүүлж буй дүр зураг. Мэдээж насны зөрүүтэй юм хойно, олны өмнө ил уулзаж, учирч чадахгүй. 

Ямар ч туршлагагүй жаал хүү эмэгтэй хүнтэй хэрхэн харьцах, хэрхэн амраглах, хэрхэн өөртэй итгэлтэй болох зэрэгт Ханнатай учирснаараа нэлээд туршлагажина.

Жаалхүүгийн анх Ханна Шмиц гэх бүсгүйг олж харсан, хэрхэн сэтгэл нь хөдөлсөн, сэрлийг нь хөдөлгөсөн бүсгүйн уян налархай үйлдэл зэрэг нь хожмоо түүнийг нас биед хүрсэн хойно, хэд хэдэн бүсгүйтэй дотно харилцаа үүсгэхэд нь хэрхэн нөлөөлсөн тухай уншаад анхны бүхэн сэтгэлд гүн тод сийлэгдэн үлддэг байх нь ээ гэж дахин мэдрэв...

Жаал хүү болох Михаэль Бергээс гэнэт сураггүй холдоод явчихсан Ханнатай дахин таарсан нь хуулийн төгсөх ангийн оюутан тэрээр нацистын гэмт хэрэгтнүүдийг шүүх хурал дээр эмэгтэйчүүдийн хорих лагерийн харгалзагч байсан хүмүүсийн дотор Ханнаг олж харна... 

Өсвөр насны жаал хүүгийн гэр бүлтэйгээ харьцах харилцааны тухай өгүүлдэг хэсэг, ялангуяа аавтайгаа харилцаж буй нь тухайн цаг үеийн Германы нийгмийн байр байдлыг тод томруун харуулчихсан шиг.

Шүүх хурлаар Ханнаг дахин харснаар аавтайгаа анх удаа шахуу ярилцдаг хэсэг эрэгтэй хүмүүсийн бас нэгэн зан чанарыг ойлгуулж өгөх шиг болов. Ялангуяа эцэг хүний хүүхдүүддээ гаргадаг араншин...

Энэхүү шүүх хурлын үеэр Михаэль Ханнаг бичиг үсэггүй гэдгийг нь олж мэднэ. Учир нь анх уулздаг, бие сэтгэлийн жаргал эдэлдэг байхдаа жаал хүү Ханнад ном уншиж өгдөг байсан юм. Мөн нэгэн өдөр жаалхүүгийн гэрт очихдоо аавынх нь ажлын өрөөний номнуудыг хараад бүсгүйн биширсэн царай төрхийг эргэн санана. 

Төгсгөл хэсэгт Михаэль олон номыг чанга дуугаар уншиж хуурцагт буулгаад шоронд хоригдож буй Ханнад илгээдэг байсан. Хэдэн ном уншсанаа мартахгүй, санаж байхын тулд тэмдэглэл хөтөлдөг байсан. Өөрөө үүндээ нэлээд сэтгэл ханамжтай байсан. 

Харин нэг өдөр Ханнагаас зурвас ирнэ. Маш товчхон, хэдхэн үгтэй ганц өгүүлбэр бүхий зурвас. Бүсгүй уншиж бичиж сурчээ. Үнэхээр баярлууштай мэдээ. Шоронгоос суллагдахад нь байр, ажил зэрэг олж өгч туслахаар болно. 

Харамсалтай нь гарах өдрөө бүсгүй амиа хорлочихно.

Уншиж байх явцад гоё гоё сонгодог зохиолуудын нэр гарна. Мэддэг ч нэр ус таарна. Уншаагүй зохиол ч дурдагдана. Уншмаар санагдсан шүү. 

Мөн шүүх хурлын үеэр "Миний оронд та нар байсан бол чухам яах байсан бэ?" гэдэг Ханнагийн асуултад одоо ч хэн ч яг таг хариулчихаж чадахгүй биз ээ? Хэрэв би тэр цаг үед амьдраад, яг тийм тушаалаар, яг тийм ажил оноогдвол "гүйцэтгэх" л байсан байх гэж бодогдсоныг нуух юун.

Уншигч та чухам яах байсан бэ?...

"...Чамайг бүр жаахан байхад чинь юу сайн, юу муу болохыг өмнөөс чинь шийдлээ гэж ээждээ их уурладаг байснаа санаж байна уу? Хүүхдүүдийн тухайд ч энэ нь бүхэл бүтэн цогц асуудал байлаг. Хэдийгээр философи хүүхдийг судалдаггүй боловч энэ бол философийн асуудал. Философи тэднийг сурган хүмүүжүүлэх ухаанд найр тавиад өгчихсөн нь хүүхдүүдэд ашиггүй болж орхисон билээ. Философи хүүхдүүдийн талаар мартчихсан юм гээд аав над руу харж инээмсэглэв..."

Энэ хөөрхөн байна уу? Нээрээ л философи хүүхдийн тухай нэг их яриад байдаггүй тийм ээ? Судлаагүй орхичихсон тийм ээ? Хэ хэ. 

"...Чанга уншихын цорын ганц дутагдал нь илүү хугацаа авдагт байсан юм. Гэхдээ уншсан зүйл ой ухаанд илүү сайн хадгалагдана. Би маш олон зүйлийг одоо хүртэл тод санадаг..." 

Энэ үнэн шүү. Одооноос чанга уншиж байдаг юм билүү. Зулзагууддаа уншиж өгсөн номыг их сайн санадаг даа. Заримыг нь одоо ч дахин уншмаар санагдаад байдаг юм. 

"...Ерөөсөө амьдрал гэдэг оройтолт, алдагдал хоёроор дүүрэн болохоор надад гунигтай байсан юм. Хэрэв цаг алдсан юм уу ямар нэгэн юмаар чи удаан хугацаанд дутагдаж ирсэн бол дараа нь тэр нь ихээхэн хүчин чармайлтаар олдож, асар их баяр баясгалан авчирсан ч гэсэн нэгэнт оройтсон бол оройтсон л байдаг юм байна гэж надад бодогдсон билээ. Тэгэхдээ "дэндүү оройтсон" гэж ерөөсөө байдаггүй, зөвхөн "оройтсон" л гэж байдаг. Ер нь "оргүйгээс оройтсон нь дээр байдаг юм болов уу?" Мэдэхгүй юм даа...

Аяа бас юутай үнэн бэ? "Оргүйгээс оройтсон нь дээр". Огт уншдаггүй байснаас оройтсон ч гэсэн уншдаг болоорой. Хо хо. 

Зээ хө, ингээд "Уншигч" номоо дуусгая. Дараагийн ном бага зэрэг зузаан. Дуусах тун дөхчихсөн л дөө. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

Эгдүүтэй зулзага мину зэ

Багахан зулзага минь эгдүүтэй эгдүүтэй. Үе үе мэдээж ааштай ааштай. Хэ хэ. Ганц нэг паянгаас нь бичих үү дээ. Бичиж амжихгүй л яваад байх юм. Нэг мэдсэн сахал самбаа ургачихсан дэнхийсэн том залуу болчих гээд байна шүү. 

Ингэхэд байна аа, жаахан хүүхдүүдийн 3-4 нас нь нэгээс дээш жил үргэлжилдэг бол тийм ээ. Жишээ нь 3 нас хүрээд хоёр жил гаран 3 настайгаа байдаг ч юм уу? Хэ хэ. 

Тэгэхгүй болохоор цаг хугацаа харвасан сум шиг өнгөрөөд, үр зулзагууд минь минут, секундээр өсөөд, багын хөөрхөн зан ааль, авир үйлдэл, үг хэллэг, тансаг сайхан үнэр танар нь алсраад байна өө. 

Саяхан уулын залуутай тоглоод л байсан юм. Би наана нь өөр юм хийгээд анзаараагүй. Тэгсэн ингэж нуугдаж тоглож байсан. Энэ өдөр их сайхан дулаахан өдөр таараад, мань хоёр гадаа наранд ээж хэвтсэн юм. Тэгэх зуураа ингэж тоглосон. 

Эдний нэг хөөрхөн үгтэй дуу байдаг юм, хүүхдийн. "Толгойгоо нуугаад бөгсөө нуусангүй" гэсэн үгтэй. Инээдтэй. 

Хөдөө хээр ууланд ингээд тоглоомоо хүртэл өөрсдөө сэтгээд, олоод тоглочихдог байсан даа бид гэж томчууд нь бага насаа дурсацгаав. Одооны хүүхдүүд чинь заавал нэг "юм"-аар тоглодог болжээ. 

Гэснээс нялх жаахан маамаагийн хөөрхөн хөөрхөн, эгдүүтэй төрхийг хармаар, базаад базаад үнсмээр, үнэрлэмээр болбол дахин нэг маамаа төрүүлэх хэрэг гарах байх даа тийм ээ? гэж хоорондоо ярилцсанаа, гэнэт юу билээ? гэж өөд өөдөөсөө харж "за болих минь чи" болцгоов. Ха ха. 

Түүнээс ч миний насан дээр төрөөд байгаа хүмүүс байна шүү, цаана чинь. Тэгэхээр би залуухан байна уу? Хи хи. 

Санта өвөөдөө захиагаа бичсэн. Тоглоом гэж хэлж нэг үзнэ лээ. Юу вэ? Гэрээр дүүрэн сонин сонин тоглоом байна шүү дээ л гэлээ. Сурагч хүн шүү дээ, угтаа. Эрчүүд гэхдээ үргэлж л хүүхдээрээ байдаг гэчихсэн үү дээ? Эсвэл 60 ч билүү хүрч байж том хүн болдог ч гэлүү? Ха ха. 

Эгч нь үе үе толгойгоо сэгсэрч харагддаг юм. Тэгснээ багадаа их хөөрхөн байж билээ? гээд л өнөөхөө их өднө өө. Өнөөх нь хааяа тоглоомыг нь даахгүй уйлна аа. Уйлж л байг, багадаа уйлж чаддаг байгаа дээрээ сайн уйлж байг гэж боддог болсон. 

Дараа өөр хөөрхөн эгдүүтэй зураг байвал оруулж байгаад дэлгэрэнгүй бичнэ ээ. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

Бэлэг 2

Бага зэрэг үргэлжлүүлж бичнэ. Дуусгаад номын сандаа өрж тавина. Сэтгэл ханамж эдлэнэ. Дараагийнхаа номыг бол аль уже эхэлчихсэн л дээ. Эхний 40  хуудсыг уншсан. Энэ номныхоо дараа зузаан ном эхлэх санаатай. Уран зохиолын ном унших төлөвлөгөөтэй, 12 сардаа. 

Ядаж сонирхолтой, хурдан уншаад, оны эцэст тайлангаа тавихдаа ганц хоёр ном ч гэсэн нэмж хэлэх санаатай. Бас л санаатай байна уу? Хэ хэ. 

Тэгээд ч оны эцэс болоод тайлангаа бичих өдөр ч ойртож байна. Олон олон ном уншина гэсэн амлалт минь хэр амжилттай болсныг тайлагнана аа, та нартаа. Номыг уудаг хүмүүсийн дэргэд бол шалихгүй л дээ. Тийм ээ? 

Энэ жил ч аварга уншигч болоод зөндөө зөндөө номоор шагнуулах юмсан гэж мөрөөдөнхөн сууна. 

Энэ зурган дээрх химийн элемент их зүгээр санагдаад өө. Дараа номын дэлгүүр орохдоо худалдаж авна аа. Тэгээд гэрийнхээ ширээний хулдаасан дор тавиад, гэрээрээ үе үе хараагаа бэлчээж, нэг ч гэсэн зүйл мэддэг болох минь, тийм ээ? 

За оршлоо өндөрлөөд гол агуулгатаа орох минь. 

Хохирогчийн сэтгэлгээнээс салах эхний алхам бол юу ч тохиолдсон бай түүнийг хүлээн зөвшөөрөх юм. Гэхдээ энэ нь болж буй үйл явдалд дурла гэсэн үг биш. Харин эсэргүйцэхгүй байснаар та "Одоо яах вэ?" гэсэн асуултын хариултыг олоход шаардлагатай цаг зав, эрч хүчийг олж авна. Товчхондоо нэг газраа гацах бус урагш алхаж эхлэнэ гэсэн үг. 

...Гэхдээ өөрийгөө мартаж болохгүй. Тэгээд ч таныг өөрөөс тань илүү хайрлах нэгэн үгүй бөгөөд ганцаараа төрж, ганцаараа үхэх нь үнэн. Иймээс та өглөө бүр өөрийгөө толинд харж заншаарай. Ингэхдээ нүд рүүгээ эгцлэн харж байгаад "Би чамд хайртай. Би чамайг хэзээ ч орхихгүй" гэж хэлээд өөрийгөө тэвэрч үнсэж байгаарай. Заавал шүү!

Хүүе надад өглөө толинд харах зав байдаггүй, яанам бэ? Хальт хөмсөг зураад, нүдээ бага зэрэг будаад л болно. Ингэхдээ маш яаруу сандруу, хайш яайш будсан болж байна л даа. Нүүрэндээ нэгээс хоёр цаг гаран зураг зурдаг хүүхнүүд та нарыг шүтдэг шүү. 

Маргаашнаас ядаж том толиндоо харж байгаад дээрх хоёр үгийг хэлж байя аа. Санахаараа ч болтугай, тийм ээ? Огт хэлэхгүй байснаас л дээр байх...

...Хохирогчийн сэтгэлгээнээс салах өөр нэг арга зам нь ганцаардалтай дасан зохицох юм. Үнэндээ хүмүүс үүнээс хамгийн ихээр айдаг хэдий ч ганцаараа байна гэдэг ганцаардана гэсэн үг биш. 

...Сэтгэл хөдлөл гэдэг ердөө л мэдрэмж...

...Ер нь танаас гарч буй зүйл бус харин дотор тань үлдэж буй нь өвчлүүлдэг гэдгийг санаарай...

..."Та яагаад хорт хавдартай болсон гэж бодож байна?" хэмээн түүнийг асуухад аав нь "Яагаад гэвэл, би хэзээ ч уйлж байгаагүй" хэмээн хариулсан гэдэг. 

Энэ үг бас л цөөн үнэнийг хэлчихсэн байна уу? Эргэн тойрныхоо эрчүүдээр жишээ авахад л тодорхой. Жишээ нь аав минь нэг их уйлаад байхгүй ч нулимс нь ойрхон. Энхрий хайртай ач зээ нарынхаа тухай хайр хүргэмээр зүйл сонсохоороо л нулимс нь цийлэгнэж байдаг хүн. 

Хадам аав минь биднийг үдэж гаргахдаа байнга л нулимсаа арчиж зогсдогсон. Их том бүлтгэр нүдтэй. Ширүүн харцтай хүн нулимсаа арчиж зогсохыг харах сонин байж билээ. 

Хань ижил ч мөн адил, уйлахгүй ээ, над шиг. Харин сая өвөл аавыгаа алдахдаа бага зэрэг уйлсан байх...

Би чинь өөрөө эм хүйстэн гэсэндээ заримдаа ч өрөвдөж буйлна, заримдаа ч уур хүрч уйлна. Заримдаа ч шазруун хөдлөөд уйлна. Ха ха. 

Эрчүүд минь хааяа дэргэдэх хань ижилдээ туниад ч юм уу? Гомдоод ч юм уу? Эрхлээд ч юм уу? Уйлчихаж бай гэж хэлье дээ. Бидэнтэй л адилхан хүн юм чинь. 

Харин хэтрүүлж болохгүй шүү. Хэ хэ. Эрх жаахан, уйланхай зулзагын хажуугаар нэг дэнхийсэн хар юм байсхийгээд л уйлаад байвал хэцүүднэ шүү. Тэсэхгүй сөрсөн базаа хийгээд, үсэртэл нь алгадчихаж мэднэ. Ха ха. 

Ингээд өндөрлөх минь. Урт ч биччихлээ. Дараа залхуурахгүй бол үргэлжлэл бичнэ ээ. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

Бэлэг

11 сарын сүүлээр уншиж дууссан. Бичих гэсээр байтал 12 сарав гарав. Энэ сардаа ч чадвал 4 ном, чадахгүй бол 3 ном унших юмсан даа. Гэхдээ байна аа? 12 сард ч ачаалалтай сар тийм ээ? 

Санта өвөөг угтах, үдэх. Шинэ оноо угтах, хуучин оноо үдэх гээд л. Ажлын газрын "хуучин оноо мартах" нийллэг. Хо хо. 

Эдит Эгер гэдэг зохиолчийн "Бэлэг" гэдэг ном. Grandbook Publishing-нхны орчуулан гаргасан номнуудаас нэлээдийг нь уншсан. Энэ ном бараг 9 эсвэл 10 дахь байна уу даа? Сайн хөрөнгө оруулагч байна уу? Хэ хэ. 

Агуулга таалагдсан. Ерөнхийдөө амьдрал бол "БЭЛЭГ" юм шүү гэдгийг ойлгоосой гэж хэлэх гээд л байх шиг. Хүний эргэн тойронд олон бэлэг байдаг шиг. Бид түүнийг олж хардаггүй байх тийм үү? 

Өшөө хорсол, уур бухимдал, өдөр бүрийн стресс, сэтгэл хөдлөл гээд л олон хүчин зүйлээс болоод харалган болчихдог нь үнэн л дээ. Би ч эргэн тойронд минь буй олон олон бэлгийг амтлах гэж хичээж л явна. Жижиг зүйлд баярлах, жижиг зүйлээр баярлуулах гэх мэт...

Мөн төгсгөлийн хуудаснуудад "уур"-ны тухай өгүүлсэн байсан нь яг одоогоор толгойд хадагдчихажээ. 

Би ч ууртай. Уураа харин хаана хэрхэн гаргах вэ гэдэг чухал юм байна. Мэдээж уурлаж, гадагшуулж байх ёстой гэсэн шүү. Эзгүй газар очоод орилох, дэрээ балбах, яадаг юм аяга тавгаа хага шид. Гэх мэтээр уур хилэнгээ хүлээн зөвшөөрч, чөлөөлөл хэрэгтэй гэсэн шүү. 

"Таны амьдралыг аврах 12 сургамж" гэж бүлэг болгоны төгсгөлд байсан. Энэ талаар бага зэрэг тэмдэглэж бичнэ ээ. 

1. Хохирогчийн сэтгэлгээнээс салах арга замууд

2. Зайлсхийлтээс салах арга замууд

3. Өөрийгөө гаргуунд гаргахаас салах арга замууд

4. Нууцаас салах арга замууд

5. Гэмшил, ичгүүрээс салах арга замууд

6. Шийдээгүй уй гашуугаас салах арга замууд

7. Хөшүүн зангаас салах арга замууд

8. Өшөө хорслоос салах арга замууд

9. Айдсаас салах арга замууд

10. Шүүлтээс салах арга замууд

11. Цөхрөлөөс салах арга замууд

12. Уучлахгүй байхаас салах арга замууд

"Сэтгэл зүйн шорон" гэдэг ойлголт гарч ирнэ. Бидний бодол санаа, итгэл үнэмшил үйл хөдлөлийг маань чиглүүлж бас хязгаарладаг зүйл бол сэтгэл зүй юм. Өөрөөр хэлбэл, бидний юу хийх, эс хийхийг шийддэг гэсэн үг.  

Эрх чөлөөний үндэс нь сонголт хийх хүч чадал юм. 

Эерэг сэтгэлгээг дадал болгох аваас бид хөгжин дэвжих боломжтой болох юм. 

Сэтгэл зүйн шоронгоос чөлөөлөгдсөнөөр биднийг хойш чангааж байсан хүчин зүйлсээс ангираад зогсохгүй хувь заяагаа удирдах боломжтой болдог. 

Бэлэн болох хүртлээ бид өөрчлөгддөггүй. 

Хохирогч нэгэн "Яагаад би гэж?" гэж асуудаг бол тэмцэгч нэгэн "Одоо яах вэ?" гэдэг. 

Гэхдээ хүн бүр хохирогч байх, эс байхаа сонгох эрхтэй. Бидэнд юу тохиолдохыг хэлж мэдэхгүй ч тохиосон үед ямар хариу барихыг сонгох боломж үргэлж байдаг юм шүү.

Хохирогчийн сэтгэлгээ нь үхлээс ялгаагүй зүйл. Учир нь хохирогч болсноор өнгөрсөндөө, өвчин шаналалдаа, уй гашуудаа гацаж, чадахгүй бас байхгүйн мөнхийн зовлонд унадаг. 

Дэлгэрүүлж бичихийг хичээнэ ээ, дараагийн бичвэрт.

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

Далан давхар гурилтай хуушуур

Шинэ сарын мэнд ээ. Шилдгүүд тодордог сар тийм ээ? Бүгдэд нь шилдэг нь болохыг хүсье. Би юуны шилдэг болдог юм билээ? Гэрийнхээ хамгийн их "сошиалчин"-аар л шалгаръя даа. Амжилт хүсээрэй. Дэмжээрэй. Сабскраб дараарай... Хи хи.

"Хөлдүү хуушуур" гэдэг гарчигтай бичвэрийг маань олон хүн уншдаг юм билээ. 

Энэ удаад "Далан давхар гурилтай хуушуур" хийж идсэн тухайгаа яруу тодоор болон өнгөтөөр бичихээр сууж байна. Олон олон уншигч минь орж ирээрэй. Хэ хэ. 

Санаандгүй интернетээс олж харчихаад хийж идмээр санагдсан. Хэд хоног бараг зүүлдэх нь холгүй байсан. Гэрийнхэндээ ч хэлсэн, ажил төрлөө зохицуулна шүү. Эртхэн хийж иднэ шүү гэж зарлигдсан. Ха ха. 

Нэрнээсээ л ойлгомжтой тийм үү? Яг л далан давхар гамбир хийх дарааллаар гурилаа зуурна. Гурилаа зуурахдаа бага зэрэг давс хийсэн. Бас өндөг хийсэн. Хань ижил өндөг хэрэггүй шүү, дараагийн удаад гэсэн. Тэгэхээр дахин хийх санаатай гэсэн үг. 

Дахин хийнэ ээ гэдэг чинь таалагдсан гэсэн үг. Эрчүүдийг ходоодоор нь...

Хамгийн царайлгаас нь зураг дарж оруулж байна шүү. Түүнээс шууд л алдаа оноогүй хийнэ гэж байхгүй. Анх удаагаа асар том хуушуур хийж буй тул хэрхэн хайрах, галаа хэрхэн тааруулах, мах нь болсон болов уу? гэх мэтээр бага зэрэг сандарсан. 

Хань ижил л чимхэж хайрдаг л даа. Би бол гурилаа л хариуцна. Мэдээж хажуугаар нь хэрэгтэй гэсэн тогоо шанага, тос энэ тэр, таваг зэргийг гаргаж өгөх, бэлдэж өгөх гээд л аар шаар, нэр хүндгүй ажлыг хийнэ. 

-Хайраа, хуушуураа юун дээр гаргах вэ? 

-Гаран дээрээ гаргачих уу? Заримдаа шууд ширээн дээрээ гаргаад тавьчих уу?

Гэсэн харилцан яриа болно. Миний хариулт зэвүүн, янзыг нь үзсэн, өдсөн хариулт байна уу? 

Угаасаа сонин асуулт байгаа биз дээ? Юун дээр гаргах вэ? биш ямар тавганд гаргах вэ гэж асууж болно оо доо? Ха ха. Тэгээд бөгс эргээд л таваг нь нүдэн дээр нь ил байхад асуугаад байдаг нь гайхалтай гэхээс өөр хэлэх үг олдохгүй. Эрчүүд гэртээ эхнэрээсээ бусдыг олдоггүй гэдэг ёстой үнэн тийм үү? Хо хо. 

Эхний ганц нэгийг түлсэн. Учир нь хайрч буй хүн нь нааш цааш холхих, чимхэх, морьтой явсан хоёр япон найздаа энэхүү хуушуурныхаа талаар тайлбарлаж өгөх гээд л анхаарал нь сарниад, хуушуураа бага зэрэг түлсэн хуушуураа нуучихлаа, та нараасаа. 

Гэснээс "танайх хуушуур хийж байна уу?" гэсэн шиг хоёр япон найз хонх дараад л ороод ирсэн. Надад нэг юм өгөх гээд л хүргэж ирсэн л дээ, хөөрхийс минь. Хэ хэ. Ор ор гэж гэртээ оруулаад, шууд хуушуураар дайлаад цайлчихдаг зочломтгой монгол айл шүү бид. 

Түүнээс япончууд чинь гэртээ оруулалгүй, гэрийнхээ үүдэнд ярьж зогсож байгаад л явуулчихдаг талтай. Яахав дотны найз нөхдөө бол оруулна л даа, гэхдээ заавал урьдчилан төлөвлөнө. Манайх шиг юм хум бэлдээгүй байж ор ор гэдэг айл ховор. 

Ёстой л байгаагаараа л дайлаад цайлчихсан. Манай хоёр ч хуушуур идээд явах уу? гэсэн чинь дуртай нь аргагүй тэгье л гэсэн. 

Тэгээд япон айл шиг мисо шөл энэ тэр ч хийсэнгүй. Салат ч хийсэнгүй. Ногоогоо хуушуурныхаа маханд хольчихсон шүү гээд хэлчихсэн. Ха ха. Үнэн л юм чинь. Байцаа, лууван, сонгино, саримс, гогод гээд л хийсэн дэг махандаа. Тэгээд л дан ганц хуушуураар л дайлчихсан. Гуриландаа гогод ногоо хольсон, холиогүй гэж хоёр янзаар хийсэн чинь гогодтой нь илүү гоё амттай юм байна гэж саналаа хүртэл хэлсэн. Миний талд орсон. 

Гэрийн эзэгтэйн талд орчихвол ч тэгээд болчихно дөө гэдгийг сайтар мэддэг хоёр байна уу? Хэ хэ. 

Угаасаа бууз, хуушууранд дуртай хоёр л доо. Үе үе ингэж дайлдаг болчихоод байгаа юм. Яагаав? Байсхийгээд л надад амттай жимс өгч явуулдаг хол ойрын минь хөршүүдийн нэг. Тэгэхээр чинь одоо гараа гарган дайлалгүй яахав тийм ээ? 

Маргааш нь үлдсэнийг нь оройн хоолндоо идсэн. Мөн үлдсэн махаар нь банш чимхэж идлээ, бэлэн гурил авчираад. Хуушуурны маань бас нэг онцлог бол бугын махтай худалдааны махыг хольж хийсэн юм аа. 

За өөр юу гэж яруу тодоор бичих билээ? Ингэсгээд өндөрлөхүү дээ. Цаг ч орой болж унтлаа. Ээжийнхээ улаан ногоон фен болох зулзага руугаа марш. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

Сайхан мандарин

Сайхан мандарин түүв. 2 долоо хоногийн өмнө л дөө. Нэг таньдаг өвөөгийн модыг ховх түүчих шиг болсон бид. Гэрийнхэн нь ч түүж амжаагүй байхад. Хэ хэ. Энэ жил ургац арвин жил гэнэ ээ. 

Бэрсүүт жүрж жимсэнд боловсордог жил, боловсордоггүй жил гэж байдаг гэнэ. Огт жимсээ өгөхгүй ч биш юм шиг байгаа юм. Бага ургац гардаг шиг байна лээ.

2 жилийн өмнө яг энэ модноос бас жимс түүгээд, блогтоо бичиж байсан. Тэр үед гэрийнхээ гадаа бэрсүүт жүржийн мод тариагүй байсан бол зулзаган мод суулгаад 2 дахь жилдээ явж байна. 

Одоогоор жимсээ өгч эхлээгүй байна өө. 

Харахад жижигхэн мод. Жимс ч цөөн юм шиг харагдана. Хэ хэ. Яг түүхээр хөөрхөн арвин ургац өгдөг юм билээ. 

Нэгэн төрлийн лийр жимс тариалдаг хүн. Лийр жимснийхээ модон дунд ийм модтой. Бидний мод хэзээ ургацаа өгөх бол? гэж ярилцаад л байж байна. 

Ойроос харахад ийм хөөрхөн өнгөтэй. Жижиг голцуу байсан ч маш амттай. Бид бүр о.зулзага руу гаа шуудандсан. Илжгэн жимс, лийр гэх мэт жимсний хамт. О.зулзага минь бөөн баяр.

Ингэхэд хүний мод их сайхан ургаад, бидний мод яагаад ургахгүй байна гэж ярилцаад, ирэх жил жаал судалж байгаад, хөрс энэ тэрийг нь жаахан бордоно оо. Тийм ээ? Айлын хоол амттай гэдэг шиг л. Хэ хэ. 

Энэ мод бол нэлээд олон жил болсон байх өө, тариад. 

Гэрийн гадаах мод зулзаган модтойгоо харьцуулаад л сууна. Хүний шунал их юм болохоор гялс л энэ мод шиг ургацаа өгч эхлээсэй гэж хүссэн шиг. Ккк. Сайн, зөв арчилбал манай мод ч ингэж ургах байх л даа. 

Морьтон монголын үр сад болохоор газар тариаланг нэг их сонирхохгүй л байх шиг өөрт минь санагдаад. Гэхдээ хүмүүсийн тарьж ургуулсныг, хурааж авч буй ургацыг харахаар дотоод хүн минь үзүүлээд өгөөч ээ, чи чадна шүү дээ, хэний үр сад болохоо харуулаад өгөөч ээ гээд байдаг, заримдаа. Ха ха. 

Тэтгэвэрт гарахаараа элдэв ногоо, жимсийг тарихыг үзүүлээд өгнө өө гэж бодоод л үүнийг бичиж сууна, зөв биз дээ? Хи хи. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

Хүлээлт

11 сард бүр овоо шүү. 3 ном уншиж дуусгаад одоо 4 дөх номоо уншиж байна. 

Ямартай ч уншсан шүү гэж санаж байхын тулд блогтоо зургийг нь оруулаад, хальт сэтгэгдэл бичихээр цаг нэлээд орой болсон хойно онгод минь бууж ирээд сууж байна. 

Хятад ард иргэдийн амьдралын тухай зохиол. Зохиолч нь Ха Жин. "Хүлээлт" гэдэг ном. Зохиолч Ха Жин нь 1985 онд нутгаасаа гарч эрдмийн мөр хөөн Америкт очсон юм байна. Нийт 8 роман, богино өгүүллэгийн 4 түүвэр, яруу найргийн 4 түүвэр хэвлүүлсэн гэнэ. 

Монгол хэлэнд ямар ямар зохиол нь орчуулагдсаныг мэдэхгүй ч энэхүү Хүлээлт роман таалагдлаа. Ойрд ч хятадын зохиолд их дуртай болж байна өө. Сонирхолтой, коммунист нийгмийн тухай уншихаар хэрэв манай улсад ардчилал гараагүй бол нэг иймэрхүү л байх байсан байхдаа гэж өөрийн эрхгүй бодогдоно. 

Эсвэл дээхэн үеийн хүмүүсийн амьдрал, хайр дурлал ийм л байсан байх гэж төсөөлж уншина. 

Хөдөө тосгонд амьдрах эхнэр охин. Суурин газар ажиллах армийн эмч нөхөр Лин. Энэ гурван дүрийн онцлог их хөөрхөн. Нөхөр Лин жаахан зориг муутай санагдах ч бас ч гэж жудагтай эр. Ажиллаж буй армийнх нь дүрэм журам ч их хатуу. Өнөөгийн үзэл бодлоор бол домбоо домбоо дүрэм ихтэй. 

Эхнэр Шуюй нь их өрөвдмөөр дүр ч бас л тэвчээрийн туйл юм аа. Лянхуа буюу шувуун хөлтэй хөөрхий минь. Гарсан эрдээ их үнэнч. Нэг л удаа нөхөртэйгөө хамт нэг оронд унтаж "ойртсон" байх. Харин ямар азаар охин төрүүлэв ээ гэж бодсон. 

Хуа охин өрөвч зөөлөн нэгэн болж өссөн нь аштайв дээ. Кон Лин эхнэртээ хайр сэтгэлгүй. Ээж аав нь хүчээр бэр авч, суулгасан тул арга ч үгүй биз? Хэдий хайр сэтгэл үгүй ч өвчтэй ээж аавыг нь хадан гэрт залартал нь асарч тойлсон тул ач санаад, түүнд хүндэтгэлтэй хандана. 

Сувилагч Ву Манна бүсгүй бас л тэвчээртэй. Харамсалтай нь нэгэн танхай залуу болох Ян Генд хүчирхийлүүлчихдэг нь өр өвдөм. Чанга хатуу дэглэмтэй нийгэм байсан хэдий ч зальхай, аргатай, хөрөнгөлөг нэгэн элдэв ёс бус үйлдэл гаргадаг байж дээ л гэж зэвүү хүрэв. 

18 жил хүлээсний эцэст Лин анхны эхнэр Шуюйгээсээ албан ёсоор салж Манна тэр хоёр гэрлэнэ. Манна хоёр ихэр хүү төрүүлнэ. Жирэмсэн байх үеийнх нь ааш араншин хөөрхөн санагдана аа. Аргагүй л жирэмсэн хүний ааш аяг даа гэж заримдаа инээд хүрээд, өхөөрдөв. Хэ хэ. 

Ихэр хүү төрсний дараах амьдрал мэдээж амаргүй байна. Лин сэтгэлийн амар амгаланг хүснэ. Удаах эхнэр Манна нь өвдөнө. Нэг их удахгүй байх гэж эмч хэлнэ. Өөрөө ч ихэд үймрээд, уймраад нөхөртөө элдэв ааш гаргана. 

Намрын баяраар Лин охин болон салсан эхнэр дээрээ очоод, амар амгалан амьдралын амтыг мэдрэхийн дээдээр мэдрээд, бага зэрэг уугаад согтоод унтчихна. Ийнхүү согтуудаа бас дуугай байхгүй, эксдээ би та хоёртоо эргэж ирнэ энэ тэр гээд бурчихна. 

Охин Хуа нь маргааш нь аавдаа "ээж таныг хүлээнэ гэсэн" гэж дамжуулна. Хо хо. 

Нэг иймэрхүү хаа хаанаа л нэг эрийг хүсэн хүлээсэн хоёр бүсгүйн тухай гарав. Мэдээж залуу ч гэсэн "хүлээлттэй" л амьдардаг л даа. Гэхдээ эмэгтэй хүмүүсийн хүлээлтийн хажууд бол юу ч биш. Мэдэв үү? Хи хи. Лин залуу Маннатай гэрлэхээр 18 жил хүлээхдээ өмнөх эхнэртэйгээ ч, шинэхэн дурлалт бүсгүйтэйгээ ч "загас наадуулалгүйгээр" бүхэл бүтэн 18 жил болдог гээд боддоо? Энэ дунд нэг удаа "нойтон зүүд" зүүдлэнэ ээ, хөөрхий минь. Түүнээсээ ихэд ичнэ. Хэнтэй ч ойртолгүй 18 жил үнэнчээр хүлээсэн түүний энэ их тэвчээрийг бол үнэлж байна өө. Түүнээс эрэгтэй хүн тэвчээргүй улаан туучийнууд гэж ирээд л ярьдаг даа. Ха ха.

Солонгос энэ тэр гээд гадаад явсан эрчүүд очоод л шууд хамтран амьдрагчтой болчихдог гээд л тэдний тэвчээргүйг гайхдаг болохоор, мөн манай дээхний зохиолуудад эрчүүд гэрийн тооно, хаяа зэрэр онгорхой л нүх сүв байвал зүтгээд байдаг гэж уншдаг болохоор Линийн тэр их тэвчээрийг үнэхээр гайхсан гайхсан. 

Дүрэм журам ихтэй, шийтгэл нь бас хатуу байсан зэрэг нөлөөлсөн л дөө, зайлуул.

Зохиолд гарах хятад хоолнууд харин их амттай санагдаад байсан. Хятад хоолны газар орж хоолломоор ч юм шиг. Саяхан бид гэрээрээ орсон л доо. Гэм нь зулзагууд дуртай их иддэг болохоор хөөрхөн үнэтэй тусна. Тийм болохоор хаа нэгтээ л орохгүй бол ч... Ккк

Сонирхолтой ном байсан шүү. Уншчихад илүүдэхгүй. Бид урд хойд хоёр хөршөө уншиж байх ёстой гэж боддог доо. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

Япон дэн буудал ба нуурын эрэг

Ажлаар явсан ганц нэг зурагнаасаа оруулах уу дөө. Монголоос ирсэн хоёр гурван хүнтэй хамт орж гарсан юм өө. Ойрд ингэж орж гарч ажиллаагүй зугаатай байлаа. Шинэ зүйл ч мэдэж авлаа. Шинэ газар ч үзлээ. 

Козэния гэдэг нэртэй япон маягийн дэн буудал. Энд хоноогүй ч өдрийн зоог идсэн. Би ажлаа хийж явсан тул олигтой хооллоогүй, ганц нэг загас л ам руугаа хийв. Зураг ч дарж амжаагүй ээ. 

Тоогоо нэртэй нуур. Цаана харагдаж байгаа нь мөн л япон маягийн дэн буудал. Бид нэг хоног буудалласан. Орой нь халуун рашаанд жаал суув. Томчуудын хүлээн авалт байсан тул бас л зураг хөрөг дарж чадаагүй ээ. 

Өглөөний цайныхаа зургийг л дарах шив дээ. 

Өглөөний цайгаа уучихаад гадагш гарч зураг дарав. Хүмүүсийнхээ ч зураг хөргийг дарж өгөв. Амар амгалан, сайхан амралт болно шүү. Настай голцуу хүмүүс их ирж амардаг юм. Халуун рашаантай болохоор тэр. Мөн нуурын эрэг дээрх байгалийн үзэсгэлэн нь сайхан л даа. 
 

Хоёр дахь зургийг би нөгөөдрийх нь үдээс хойш очихдоо дарсан. Яагаад дахин очсон бэ гэхээр манайхны нэг нь цамцаа өрөөндөө мартсан, дүрмийн дагуу. Хэ хэ. Дараа өөр хүнээр өгч явуулдаг байх даа. Нимгэхээн цамц байсан тул аваад явах хүн олдох байгаа? 

Энд тэнд явахдаа өрөөгөө сайтар шалгаж бай л даа, манайхаан. Ккк. Жижиг сажиг зүйлээ заавал мартана шүү. Бас эрчүүд нь эмэгтэйчүүдээ бага зармаар байна аа. Яг л ээж нь, эхнэр нь мэт л зарах гэх юм. Ганц хоёрхон хоногоор гадагш явж байж биеэ даагаад явчихаж болдоггүй юм уу? Хэдий дарга цэрэг байсан ч гэсэн өөрсдийнхөө зүйлийг өөрсдөө л хиймээр байх юм. Эхнэрүүдээ нөхрүүдээ бие даалгаж сурга аа, хэдий болтол ээж нь юм шиг аяглах вэ дээ? Ха ха. 

Хэд хоног дулаахан, налгар намрын өдрүүд байлаа. Энэ 7 хоног хүйтэн, бороотой байна өө. 12 сар ч гарлаа даа, тийм ээ? Сүлд модоо засна гэдэг том ажил хүлээж байдаг...

За түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

Сэтгэлзүйн тууриуд

Ээлжит ном. Монгол зохиолчийнхоо номыг унших ч аяа бас жаргал шүү. Сэтгэлийн таашаал эдэлнэ. Учир нь хэл ам сугалчих гэсэн гадаад нэр ус байхгүй. Дүр, зураглал нь дотно сайхан.

Цэнд-Аюушийн Буянзаяагийн "Сэтгэлзүйн тууриуд". Мүракамигаас дутахгүй гоёхон, соньхон санагдсан шүү. Мөн л 18 тууриудаас бүрдсэн. Мүраками цаашаа шүү гээд хэлчихбэл шүтэн бишрэгчид нь уурлах юм болов уу? Хүн хүний сонирхол, таашаал өөр шүү гэдгийг ойлгоорой. 

Үзэл бодол жаахан зөрснийгөө өстөн болгочих гээд байдаг шүү, бид. Хи хи. 

Бас л сонин хачин нэртэй тууриуд нь цаанаа л нэг егөөдөөд байгаа мэт санагдана. Өнөөгийн ахуй амьдрал, дээхний тогтолцооны тухай л ёгтоор шүүмжлээд, хүүрнэн өгүүлээд байх шиг санагдана шүү. 

Хүний дотоод нэлээд руу өнгийсөн, юу бодож сэтгэдгийг яруу тодоор харуулсан мэт... Олноороо нийлээд ирэхээрээ бас л муйхар хүч, муйхар зан ч дийлчихдэг гэдгийг хэд хэдэн тууриас нь харж болохоор. 

"Шар харганын туурь" инээдтэй ч юм шиг хэрнээ залхуу хойрго улсуудын балаг, итгэмтгий гэнэн хүмүүсийн балаг, өөрсдийг нь сүйтгээд байхад л итгэл үнэмшилдээ автаад, домог мэт худал ярианд итгээд бүгд багтраа өвчтэй болж байгаа нь харамсмаар. 

Зэрлэгээ зулгаахгүй, хашаагаараа дүүрэн зэрлэгтэй. Өөрөөс нь өндөр ургасан шарилж дундаа өлгийтэй жаахан хүүхдээ бүүвэйлээд суух юм энэ бүсгүй гэж ижий минь өмнөөс нь бухимдаад, өлгийтэй жаахныг нь бодохоор л тэр өндөр ургасан зэрлэгийг нь түүгээд өгчихмөөр санагдаад гээд л нэлээд дээхэн хажуу хавирганыхаа айлыг шүүмжлээд байсан дүр зураг л буугаад байлаа.

"Үүдэл эцгийн туурь" бас л зэвүүн. Нэгэн овог айл ирсэн зочноо хэрхэн хүлээж аваад, хэрхэн харж хандаад, хэрхэн нүд үзүүрлээд, хэрхэн хөөж туугаад зэрэг үйл явдал гарна. Энэ туурьд гарсан нэг ишлэлийг бичих үү? 

"Өнгөнд шунан, жөтөөнд сохорсон эм хүн гэдэг үнэнд биш хүссэндээ итгэдэг."

Ер нь эмэгтэйчүүд бид их олон юмны утга учир, учиг нь болж байдаг гайхалтай хүмүүс юмдөө л гэж бодов. Хэ хэ. 

"Хондогын өвөлжөөний туурь"-д бас л эмэгтэй хүний нэгэн чанарыг ингэж бичсэн байдаг. 

"Эмэгтэй хүний мөн чанар нунж дорой санагдах эр хүнийг тэсэн тэвчдэггүй бололтой."

Үнэн ч юм шиг. Эрчүүд цаанаа л нэг зоригтой, чиглүүлэгч байвал гэж санагддаг даа. Гэхдээ эм хүйстэндээ зөөлөн байх ёстой. Хо хо. 

Энэ туурь бас л хөөрхийлөлтэй. Хондогын өвөлжөөн дээр хүн боогоод үхчихсэн байхыг хараад бусдадаа хэлж мэдэгдээд, тэгсэн дараахан нь өнөөх цогцос нь алга болчихоод. Хүмүүс түүний үгэнд итгэхгүй, эсрэгээрээ хий юм харлаа, хүн амьтан үймүүллээ гэж зэмлээд гээд л үйл явдал цааш өрнөнө...

Нэлээд сонин содон, тэр бүр хэл яриандаа хэрэглээд байдаггүй үгстэй таарна. Хэрэглээд сурчихвал ч тийм ээ? 

"Хуучин юмсын туурь" бас л сэтгэл рүү ёнк гээд л явчихна. Ижий аавууд хажуудаа байлгаад л байдаг нэг хүүхэд байдаг даа. Яахав тэр нь гэр бүлтэй, өөрийн гэсэн амьдралтай бол болж байна. Харин эсрэгээрээ тийм биш, гон бие гозон толгой байвал ч энэ туурьд гардаг Энхсүхтэй л адил амьдрал туулах юм болов уу ч гэж бодох шиг...

"Хүний төлөө амьдрах нь өөрийнхөө төлөө амьдрахаас ч илүү үнэ цэнтэй."

"Хүний амьдрах хүсэл үхэх хүслээс нь илүү үнэ цэнтэй."

"Булингарт голын туурь"-ийг уншихаар яг л өнөөгийн Улаанбаатар хотын дүр төрх нүдний өмнүүр жирэлзээд, сэтгэл хөндүүрлэв. Туул гол жаахан байхад минь их том сүрлэг гол байж дээ, би ч өөрөө жаахан байж дээ гэж бодон бодон уншив.

Гэснээс би "Морин уруул" номонд нь дуртай, хайртай. Дараа боломж гарвал бусад бүтээлээс нь ч авч уншина даа. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье. 

Намрын өнгө

Намрын налгар өдөр ховор ч юм шиг санагдаад байна өө. Бүрхэг, бороотой өдөр голцуу. Амралтын өдөр бороо нь таарна. Ажлын өдөр нарлаг өдөр нь таарахаар тэгж санагдаад байж магад. 

Ямартай ч саяын өнгөрдөг хагас бүтэнд сайнд ууланд гарав. Бүтэн нэг жил уулзаагүй уулынхаа хэдтэй уулзаж, сонин сайхнаа ам уралданхан л ярив. 

Харих замдаа эндхийн намрын өнгийг сэтгэл зүрхээрээ мэдрэхийг хичээв. Кооёо хэмээн нэрлээд моддын навчисыг өнгөө хэрхэн хувирган, байгаль дэлхийгээ хэрхэн чимж байна вэ гэдгийг үзэж харж, мэлмийгээн, сэтгэлээн баясгадаг улс аа япон хүмүүс. 

Бид ч удаж байгаагийн хэрэг юу билээ? Усыг нь уувал ёсыг нь дагаж баясна. Энд тэнд явахдаа блогтоо оруулах гэж зураг дардаг минь хэвээрээ. Уншдаг нь харин хэд бол? Гэж бодогдоно үе үе. Байнгын уншигчдадаа харин ямагт талархаж явдаг шүү. Баярлалаа. 

Уулнаас бууж, харих өдөр минь бороотой, бүрхэг өдөр таарсан. Хэдий тийм ч бууж зураг дарахаасаа халшрахгүй ээ. Хойрго зангаа засах гэж хичээж буй ч заримдаа хойрго зан минь хөдөлнө өө гэж. 

Саяхан бас Батцэцэгийн "Хойргошилд цэг тавих" гэдэг дугаарыг нь сонссон хүн байна даа. Гэснээс хойрогшил гэж бичих үү? Хойргошил гэж бичих үү? Миний бичсэн зөв байх гэж бодоод. Батцэцэгээ "хойрогшил" гэж бичсэнийгээ засаарай. 

Олж унших болов уу даа? Таньдаг нэгэн нь уншвал хэлээд өгөөрэй. Хэ хэ. 

Энэ зураг тухайн өдрийн оргил зураг байсан. Доороо голтой. Модод нь алагласан. Алсад манан татаастай. Байгалийн өнгө үзэмж хосолсон байна уу? Зураг дарах мэдрэмж, авъяас байна уу? Хэлээд өгөөрэй. Байна гэвэл мэргэжлээ солих уу? Шинэ хоббитой болох уу? Шийдмээр байна өө. Ха ха. 

Намрын өнгөний тухай бичиж явсан хүн хадуураад байна. 

Шав шаргал навч ховор таарна. Ажлын гадаах шар навчны зургийг дарах гээд л мартчихаад яваа юм байна шүү. Шаргал өнгө харахаар эх орны минь, төрөлх хотын минь гудамжны модод л санаанд буудаг даа. Гэм нь одоо ширэнгэн барилгууд нь олшроод моддыг нь сугалаад хаячихсан дүр зураг л буух гээд байдаг болж дээ. 

Дараагийн бичвэрт өөр бусад ганц нэг зурагнаасаа оруулна аа. 

Түр баяртай. Бүгдэд нь амжилт хүсье.